Minder Aziaten, meer Duitsers: toerisme in Nederland verandert, maar blijft groeien

In 2018 voorspelde het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) een groei van 50% van het inkomend verblijfstoerisme. Een flinke groeiverwachting, die door corona flink beïnvloed is, maar vooralsnog redelijk lijkt uit te komen. Hoe kijkt NBTC naar de toekomst? Algemeen directeur Jos Vranken geeft antwoord.

Een variant van dit artikel verscheen eerder op Hospitality Management, auteur: José Mast 

In het rapport Perspectief Bestemming Nederland 2030 voorspelde NBTC voor de periode van 2017 tot 2030 een groei van 50% van het aantal inkomende verblijfsbezoekers. De vraag of het rapport nog wel actueel is na corona en na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne krijgt NBTC vaker, zegt Vranken. “Een legitieme vraag, want niemand wist toen nog wat ons te wachten stond. Maar ons antwoord is steevast dat de strategische uitgangspunten actueler zijn dan ooit. Het groeipad en de groeisnelheid zijn stevig beïnvloed door corona. Maar als je uitzoomt en naar de groeilijn kijkt, dan zie je één dip in een lange, stijgende lijn. Dus als die groeiverwachting niet in 2030 wordt gehaald, dan wel in 2032 of 2033.”

Minder Aziaten, meer Duitsers

Een andere vraag is waar de bezoekers vandaan komen. “De binnenlandse markt is na corona een tijdje blijven doorgroeien, meer dan we zelf dachten. Dat is goed nieuws, om vele redenen. Nederlanders gaan naar meer verschillende plekken, ze gaan vaker en ze reizen duurzamer, omdat ze niet met het vliegtuig hoeven te komen. Vanaf vorig jaar daalt het absolute aantal Nederlanders dat in eigen land vakantie viert weer iets, maar het is nog steeds hoger dan voor corona.Onder het internationale bezoek blijft Azië achter. Steden in Nederland en ondernemers die zich op Aziatische markten richten merken dat goed. Daar staat tegenover dat Duitse bezoekers het grootste aandeel van het inkomend toerisme vormen, met een derde van het totaal aan internationaal bezoek. Hun aantal ligt ruim boven de pre-corona cijfers.”

Lees ook: Dit zijn de gerechten per provincie waarmee we Nederland op de kaart zetten »

Waarde van toerisme

De verwachte stijging van het mondiale reisverkeer was voor NBTC de aanleiding om in 2019 de bakens te verzetten. “Het debat over overtoerisme was toen op zijn hoogtepunt. Het was voor ons niet langer houdbaar om louter het bevorderen van toerisme en zakelijk verkeer in Nederland als onze hoofdtaak te zien. Reizen en toerisme heeft maatschappelijke consequenties, die we onder ogen moeten zien. Wat dat betreft heeft de sector zijn onschuld enigszins verloren. Maar laten we ook niet vergeten dat de sector staat voor iets heel waardevols, en dat bedoel ik niet alleen economisch. Dankzij de toeristische sector kunnen we ontdekken, onthaasten, ontspannen en internationaal vrienden maken.”

NBTC ontwikkelde in co-creatie met de sector Perspectief 2030, een visie om het toenemende aantal bezoekers in goede banen te leiden en om reizen ook op de lange termijn aanvaardbaar te houden. Tegelijkertijd werd de aftrap gegeven voor de Toerisme Top, een jaarlijkse bijeenkomst over de duurzame ontwikkeling van de bestemming Nederland, die ieder jaar in een andere provincie plaatsvindt.

"Dankzij de toeristische sector kunnen we ontdekken, onthaasten, ontspannen en internationaal vrienden maken"

Steden, dorpen en regio’s moeten volgens Vranken zelf nadenken over de identiteit van de plek en wat voor bezoek daarbij past. “Om een bekende quote van Kennedy aan te halen: ‘vraag niet wat een plek kan doen voor het toerisme, maar wat toerisme kan doen voor de plek’. Dat is een belangrijk nieuw uitgangspunt en daar moet je iedereen bij betrekken, ook bewoners.”

Lees ook: Overtoerisme is niet alleen de verantwoordelijkheid van de overheid »

Hotelstop biedt wel de lasten, niet de lusten

Vranken denkt dat een hotelstop het doel voorbijschiet. “Toerisme laat zich niet remmen door gemeentelijke grenzen. Dat zie je in Amsterdam gebeuren. Toeristen gaan naar een hotel in een omliggende gemeente en laten daar hun toeristenbelasting achter, maar zitten na het ontbijt toch weer in Amsterdam. De stad krijgt zo niet de lusten, maar wel de lasten. Een hotelstop heeft ook als onbedoeld effect dat de particuliere verhuur toeneemt, en dat heeft weer ongewenste gevolgen voor de woningmarkt, zoals prijsopdrijving en het verminderen van de sociale cohesie in een straat of appartementengebouw.”

Vogelperspectief

We hebben per regio meer vogelperspectief nodig, weet Vranken. “Van een afstand kun je beter zien hoe bezoekers zich bewegen en aan de hand daarvan kun je interventies plegen. Positieve interventies, negatieve interventies, verleidingsinterventies of strafinterventies. Toeristisch bezoek is geen natuurverschijnsel, maar het sturen ervan vraagt soms dat beleidsmakers en bestuurders boven hun eigen plek uitstijgen. Dan kunnen ze bezoekersstromen misschien verleggen naar plekken die dat heel hard nodig hebben. Want een interventie is niet alleen bedoeld om drukte te bestrijden, maar ook om positief bij te dragen aan andere plekken.”

"Toerisme draagt bij aan het beheer en behoud van cultuurhistorisch erfgoed en daarmee aan de identiteit van een plek"

“In Nederland zijn legio plekken met cultureel erfgoed die bezoek zouden kunnen trekken en die het geld dat dit oplevert ook goed zouden kunnen gebruiken voor het behoud ervan. In het buitenland zetten ze daar een hek omheen, maar in Nederland maken we daar iets van. En er is een grote, groeiende groep, die een enorme belangstelling heeft voor dat type aanbod en ik beloof je: dat zijn geen overlastgevers. Het mooiste voorbeeld vind ik het Van Gogh erfgoed in Nuenen en Zundert. Daar zie je Japanners met tranen in de ogen een kopje thee drinken in de Opwettense Watermolen, omdat ze het gevoel hebben dat ze daarmee in een schilderij van Van Gogh staan. Zo draagt toerisme bij aan het beheer en behoud van cultuurhistorisch erfgoed en daarmee aan de identiteit van een plek. En dan wordt het harde, het geld dat nodig is om iets te beheren en te behouden, gecombineerd met het zachte, namelijk de trots die mensen voelen op de plek waar ze vandaan komen.”

New Dutch

Tegelijkertijd wil NBTC in de komende jaren werken aan de branding van Nederland. Hoewel ons cultureel erfgoed prachtig is en er nog altijd veel toeristen afkomen op de Hollandse landschappen met tulpen en molens, heeft ons land veel meer te bieden dan dat. Met 'New Dutch' wordt invulling gegeven aan de positionering van Nederland. Het innovatieve karakter, creativiteit en de ondernemersgeest van ons land zijn onderdeel van die positionering. 2026 wordt een integraal themajaar voor New Dutch. Tijdens de World Expo, die volgend jaar wordt gehouden in Japan, zal Nederland ook al New Dutch thema's presenteren. 

Lees ook: Inspiratie-event van Food Inspiration sluit aan bij nationale New Dutch campagne »

Over NBTC

NBTC is een stichting die publiek-privaat wordt gefinancierd. Tot de publicatie van Perspectief 2030 in 2019 kwam zo’n 55% uit de sector en 45% van het ministerie van Economische Zaken (EZ). Als gevolg van de beweging van promotie naar bestemmingsmanagement en de uitdagingen en opgaven die daaruit voortvloeien, is die verhouding verschoven naar circa 75% van EZ en 25% van andere partijen. In absolute bedragen gaat het om respectievelijk circa 10 miljoen euro en circa 3 miljoen euro. 

Na een periode van 17 jaar stopt Jos Vranken per 1 oktober als algemeen directeur van NBTC. Wie zijn opvolger wordt, is nog niet bekend.