5 min

Welke trends die Food Inspiration voor 2023 voorspelde zijn uitgekomen?

Een analyse van ons eigen werk en een vooruitblik op 2024

Door Maaike de Reuver op maandag 18 december 2023

Trends

Beeld door: Rahi Rezvani

Eind 2022 presenteerden wij je de trends voor 2023. We voorspelden onder andere dat bedrijven duurzamer zouden gaan doen, dat de eiwittransitie volwassen ging worden, dat chefs hun ego aan de kant zouden zetten en dat systeemgastronomie verder ging doorzetten. Welke van deze trends zijn daadwerkelijk uitgekomen? Een analyse van ons eigen werk. En een vooruitblik op 2024.

Sidenote: de percentages zijn een beetje nattevingerwerk. Ons werk is gebaseerd op inzichten die onze redacteuren opdoen tijdens de vele interviews die wij afnemen en de vele plekken die we bezoeken, nationaal en internationaal. We zijn geen keihard cijferbureau. Zie de percentages dan ook niet als uitkomst van een wetenschappelijk onderzoek, maar vooral als een kritische terugblik op ons eigen werk.

Trend voor 2023: nettopositiviteit

Er is geen mens die wil dat de wereld er morgen slechter uitziet dan vandaag. Toch slaat de gezondheidsbalans van onze planeet al jarenlang negatief uit. Het klimaatprobleem wordt alleen maar groter. En de voedingsindustrie speelt daar een grote rol in. We verwachten dat bedrijven in 2023 steeds meer gaan bewegen richting nettopositiviteit.

Is deze trend uitgekomen? 70%

Veel bedrijven zijn in 2023 inderdaad druk bezig met het in kaart brengen van hun impact op het klimaat, en kijken naar hoe ze die impact kunnen verminderen. We gaan steeds meer meten. De CO2-uitstoot, zowel direct als in de keten, wordt door steeds meer bedrijven gemeten. En ook de overheid stelt strengere eisen. Zo verplicht de Europese Unie beursgenoteerde bedrijven binnenkort hun Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) rapportage te presenteren.

Tegelijkertijd zijn er ook foodbedrijven die duurzaamheid vanwege het personeelstekort en stijgende prijzen even op een lager pitje zetten, of überhaupt niet heel belangrijk vinden. En ook niet alle consumenten vinden het klimaatprobleem het grootste probleem van deze tijd, zo bleek uit de verkiezingsuitslagen in november, waarbij de PVV met afstand de grootste politieke partij van Nederland werd. Als het aan die partij ligt, gaat er geen geld meer naar het klimaat.

Overigens werd er in 2023 vaker gesproken over ‘klimaatpositiviteit’ dan over ‘nettopositiviteit’.

Trend voor 2023: eiwittransitie wordt volwassen

De eiwittransitie is eerder een evolutie dan een revolutie. Stapsgewijs dringen plantaardige vis-, vlees- en zuivelvervangers steeds prominenter de schappen binnen. Geen kok fronst meer zijn wenkbrauwen als een gast om een vegetarisch menu vraagt. En cateraars gooien het roer om in het streven naar een groter aandeel plantaardige eiwitten op het buffet. Plant-based wordt in 2023 volwassen.

Is deze trend uitgekomen? 85%

Lange tijd was er een kleine groep mensen die vegetarisch at vanwege het dierenleed. In de laatste paar jaar zijn daar twee redenen bij gekomen om minder vlees en ander dierlijke producten te eten: we zien steeds meer in dat het eten van dierlijke producten niet goed is voor het milieu. Meer dan de helft van de CO2-uitstoot van ons voedselsysteem is afkomstig van dierlijke producten. En daarnaast verschijnen er steeds meer onderzoeken die aantonen dat het eten van te veel vlees, vooral rood vlees, ook niet echt gezond is. De groep mensen die vegetarisch eet neemt daarom geleidelijk toe. Anno 2023 eet 9% van de Nederlanders geen dierlijke producten.

In de ontwikkeling van vleesvervangers en -opvolgers wordt daarnaast ook veel geïnvesteerd, waardoor de kwaliteit steeds beter wordt. We zien inderdaad dat de eiwittransitie volwassen aan het worden is, en verwachten dat vanwege de toenemende kwaliteit en de dalende prijzen de vraag naar vleesvervangers de komende jaren nog verder zal toenemen.

Een belangrijke les hebben we overigens in de afgelopen jaren wel geleerd op het gebied van plant-based eten: je moet mensen niet dwingen om vegetarisch of veganistisch te eten, en noem het vooral ook niet zo, want daardoor stoot je niet-vega's af. Maak de gezonde keuze in plaats daarvan de makkelijkste en de lekkerste keuze. Zo kun je mensen verleiden in plaats van pushen.

Trend voor 2023: groeien zonder bank

Hoewel het overgrote deel van de mkb- en horecafinanciering nog altijd via een van de vier Nederlandse grootbanken loopt, groeit het aandeel non-bancaire financiering jaar na jaar. Micro-financiering is booming. Crowdfunding en sharefunding professionaliseert. En ook private equity en venture capital helpen ondernemers in food om in 2023 verder te groeien.

Is deze trend uitgekomen? 90%

In de afgelopen jaren was inderdaad een steeds kleiner deel van de bedrijfsfinancieringen afkomstig van banken. Maar wat in 2023 op het gebied van investeringen wel opvalt: de bedragen die geïnvesteerd worden nemen af. Blijkbaar zijn ook burgers en investeerders iets voorzichtiger geworden met geld uitgeven in deze tijden van inflatie en hoge kosten.

Trend voor 2023: chefs on a mission

Eigenzinnige celebrity chefs maakten de afgelopen decennia furore als de nieuwe popsterren. Maar anno 2023 zal het tij keren. De celebrity chef maakt plaats voor de chef als activist. Niet de chef maar de natuur bepaalt het menu. De gastronomie verschuift van ego naar eco en zet iedereen die daarbij betrokken is in de spotlights.

Is deze trend uitgekomen? 80%

Groentechefs als Emile van der Staak (De Nieuwe Winkel** in Nijmegen) en Bas van Kranen (Flore** in Amsterdam) zijn tegenwoordig grote voorbeelden in de gastronomie. Beide chefs delen graag hun ‘groene’ filosofie. Hetzelfde geldt voor Yornie van Dijk (Basiliek* in Harderwijk) die in 2023 veel awards ontving en daardoor vaak in de belangstelling stond, onder andere vanwege zijn plant-based keuken. Overigens blijven veel chefs, ondanks de aandacht voor hun eco-keuken, het toch ook – stiekem – leuk vinden om zelf in de spotlights te staan. Het ego wil ook wat.

Trend voor 2023: systeemgastronomie

Systeemgastronomie, ook wel systeemhoreca genoemd, was een belangrijk thema in het Food Inspiration Trendreport van 2022. En als we nadenken over trends voor 2023 ontkomen we er niet aan dit thema opnieuw mee te nemen. In 2022 won de procesgedreven horeca versneld terrein. Voor 2023 and beyond verwachten we dat deze efficiënte manier van werken alleen maar vaker toegepast zal worden. Niet alleen door ketens, maar ook door standalone horecagelegenheden.

Is deze trend uitgekomen? 70%

De grote ketens worden groter. Dat geldt voor restaurantgroepen, maar zeker ook voor quickservice-restaurants. Vooral Amerikaanse fastfoodketens winnen terrein in Nederland. Een belangrijke reden daarvoor is de steeds meer procesgedreven en gesystematiseerde operatie. Zowel voor de schermen als er achter.

Tegelijkertijd heeft de systematisering en technologisering in de standalone horecakeuken gedurende het afgelopen jaar minder snel doorgezet dan we vorig jaar hadden verwacht. Bij veel van die zaken zijn vanwege de gestegen kosten de marges dun, waardoor investeren in technologisering niet altijd mogelijk is.