397 comments kwamen er op zijn LinkedIn-bericht en nog eens 1.491 likes. Restaurants, cafés en cateraars werden massaal getagd onder de post van wijnpionier Huub Verstraaten, waarin hij eind 2023 F&B-professionals opriep mee te doen met een pilot met herbruikbare wijnflessen. Met zijn bedrijf Retour de France wil hij de wijnwereld veranderen door een circulair flessensysteem te introduceren. Want glas gescheiden inzamelen en daarna recyclen lijkt misschien duurzaam, maar dat is het niet. Herbruikbare flessen leveren 6 tot 8 keer minder CO2-uitstoot op dan recyclen. 

Een van de mensen die reageerde op de post van Verstraaten, was Nick Mulder, F&B Manager bij Leonardo Hotel in Papendrecht, een hotel met restaurant Chef’s! Food & Drinks. Mulder: “Vanuit Leonardo Hotel willen wij maatschappelijk verantwoord ondernemen. We hebben een Green Key goud-certificering en zijn altijd op zoek naar unieke producenten en mooie initiatieven. Toen ik las over Retour de France dacht ik meteen: dat wil ik proberen.” Acht wijnen van Retour de France staan inmiddels bij Leonardo Hotel Papendrecht op het wijnmenu.

"Glas is geweldig, mits het vaker wordt gebruikt en niet na eenmalig gebruik in de glasbak verdwijnt"

Franse wijn in herbruikbare flessen

Uniek aan de wijnen van Retour de France is de statiegeldverpakking: de wijnflessen worden – net als bier- en frisdrankflesjes – ingezameld, omgespoeld en hergebruikt. Huub Verstraaten: “Ik wil met Retour de France laten zien dat het mogelijk is om de levensduur van glazen wijnflessen te verlengen. Want glas is geweldig, mits het vaker wordt gebruikt en niet na eenmalig gebruik in de glasbak verdwijnt.”

Huub Verstraaten

Wijn na bier

Verstraaten: “Grote bierbrouwerijen en frisdrankbedrijven bewijzen inmiddels al jaren dat het wassen en hergebruiken van glas niet alleen mogelijk is, maar ook efficiënt en duurzaam. Een glazen flesje kan wel 20 keer hergebruikt worden. Als het op grote schaal met bier- en frisdrankflesjes kan, dan moet het toch ook met wijnflessen kunnen?”
 

Wat is er mis met recyclebare wijnflessen?

Het recyclen van wijnflessen lijkt misschien duurzaam, maar kost veel energie: Jaarlijks gaan in Nederland 610 miljoen lege wijnflessen de glasbak in. Dit glas moet tot zo’n 1.500 graden Celsius verhit worden voordat het smelt en weer tot nieuwe flessen gevormd kan worden. Dit verwarmingsproces kost veel energie. Meer dan de helft van de CO2-voetafdruk van wijn in recyclebare wordt daardoor veroorzaakt door de glazen fles.

Het wassen van herbruikbare flessen levert 6 tot 8 keer minder CO2-uitstoot op dan recyclen.

En blik dan?

Verstraaten: “Blik is zeker een duurzame optie, maar is nog altijd een verpakking voor eenmalig gebruik. En daarnaast: wijn is ook beleving. Je gaat in restaurants geen blik op tafel zetten als je gasten een mooi glas wijn wilt serveren.”

Circulaire wijn

Voordat Verstraaten met Retour de France begon, werkte hij jarenlang in de foodservice, zo was hij onder andere werkzaam voor Hero, Coca-Cola en Pieter Pot. Bij dat laatste bedrijf, dat werkt met herbruikbaar glaswerk, ontstond zijn idee voor het circulaire flessensysteem. Vanuit dat idee ontstond Retour de France.

Voor het schoonmaken en vullen van de wijnflessen werkt Retour de France samen met een Belgische partij. Al bijna 150 jaar koopt dit familiebedrijf wijnen in bij tientallen kleinschalige, Franse wijnmakers. Vanuit verschillende wijnhuizen wordt de wijn in grote vaten naar België getransporteerd, waar de wijn zich in kelders verder kan ontwikkelen. De wijnen worden gebotteld in herbruikbare statiegeldflessen. Sinds 2023 levert het bedrijf de wijnen dus ook aan Nederland, via Retour de France. Het assortiment in Nederland bestaat nu uit zo’n 12 verschillende wijnen.

De hervulbare flessen zijn iets dikker dan reguliere wijnflessen om de langere levensduur te kunnen garanderen. Ze worden geleverd in herbruikbare kratten. De flessen kunnen naar verwachting tot zo’n 20 keer schoongemaakt en opnieuw gevuld worden. Daarna kan het glas alsnog gerecycled worden.

De werkwijze van Retour de France past in de transitie van een lineair naar een circulair voedselsysteem, waar Food Inspiration uitgebreid over schrijft in het Trend- & Transitierapport 2025. Het is een van de zes belangrijke transities die in het rapport beschreven worden. Vraag hier een preview van het rapport aan »

Andere circulaire wijninitiatieven

Walraven Sax

Ook Walraven Sax werkt met circulaire wijnflessen. In het voorjaar van 2024 werd een pilot gedraaid bij TivoliVredenburg. Die test was zo succesvol dat de wijndistributeur de herbruikbare flessen nu verder aan het uitrollen is. Er zijn inmiddels naast TivoliVredenburg zo’n 20-tal Nederlandse horecazaken die met de statiegeldflessen van Walraven Sax werken, waaronder De Doelen in Rotterdam en Park Theater in Eindhoven. De wijn is afkomstig uit Spanje en wordt in de markt gezet onder de naam Green Trail. Er is een witte wijn, een rosé en een rode wijn. Alle Green Trail wijnen zijn biologisch. Via drankengroothandels worden de flessen bij de horecazaken teruggehaald. Deze worden gespoeld door Pakt, een wasstraat voor lege potten en flessen in Woerden.

"Ons ultieme doel: alle wijnflessen in Nederland hergebruiken, zowel in de horeca als in de retail"

Met de herbruikbare flessen bespaart Walraven Sax ruim 50 % CO2-uitstoot en 70% water ten opzichte van reguliere wijnflessen afkomstig uit Spanje.

De ambitie van de wijndistributeur is een nationaal, circulair systeem voor de hele wijnindustrie op te zetten. Manuela Feijoo Jimeno, commercieel directeur bij Walraven Sax: “Ons ultieme doel is dat alle wijnflessen in Nederland worden hergebruikt, zowel in de horeca als in de retail.” 

De herbruikbare Green Trail wijnflessen van Walraven Sax

Wat vindt de expert?

Wijnjournalist Niels van Laatum: “Ik vind het idee van herbruikbare wijnflessen niet meer dan logisch. Al dat eenmalig gebruik van glas slaat echt nergens op. Daar verwonder ik me al jaren over. Om het tot een succes te maken moet je wel een relatief lokale operatie hebben, anders zit je alsnog met de transportkilometers en -kosten. Een andere oplossing is richting bag-in-box, dat doen steeds meer (natuur)wijnmakers, ook op hoog niveau. Supercompact, licht, goed te recyclen, maar weer niet herbruikbaar. Het is een lastig vraagstuk. Maar alles is beter dan hoe het nu gaat, dus ik juich ieder initiatief toe.” 

Retour de France in de praktijk

De F&B manager van Leonardo Hotel in Papendrecht is erg tevreden over de samenwerking met Retour de France. Mulder: “Veel gasten reageren positief. Ze vinden het idee sympathiek. We verkopen nog geen hele grote aantallen van de wijnen van Retour de France, maar dat komt wel.” Het inzamelen van de wijnflessen was in het begin voor het team van Mulder even wennen, maar is inmiddels onderdeel van de standaard werkwijze, net als het inzamelen van frisdrankflesjes en bierflesjes. 95% van de flessen keert terug naar Retour de France om omgespoeld te worden. “Behalve die ene keer toen we een feest hadden in het hotel en het team alle lege wijnflessen in de glaskliko had gegooid, zowel de herbruikbare als de niet herbruikbare. Ik ben de volgende ochtend in de kliko gedoken en heb alle herbruikbare flessen eruit gevist.”

Andere bedrijven die met de herbruikbare flessen van Retour de France werken zijn onder andere:

  • Café Pompette, een Franse bistro in Rotterdam.

  • Speciaalzaken Oogst in Leiden en PUUR&LOOS in Utrecht

  • Bar Stroom, de bar in Blue City, de duurzame foodhub in het oude Tropicana-zwembad in Rotterdam.

  • Pieter Pot, de verpakkingsvrije online supermarkt waar kunnen consumenten de wijnen van Retour de France kunnen bestellen voor thuis.

  • Verpakkingsvrije kruidenier Potjes&Deksels - wekelijks te vinden op de Rotterdamse Oogstmarkt.

Verstraaten is nog op zoek naar meer partijen die met hem willen samenwerken. Van horecazaken die de wijn schenken tot groothandels die voor hem de kratjes kunnen retour nemen en centraal kunnen verzamelen.

Retour de France bij Café Pompette in Rotterdam