Deze zomervakantie bezocht ik in Italië mijn beste vriend Giel André die bezig is daar een boerenbestaan op te bouwen. Vorig jaar september is Giel na jaren van voorbereiding naar Le Marche verhuisd om daar een Agriturismo te beginnen. Het klassieke ‘Ik vertrek’-verhaal. Ik was benieuwd naar de verschillen en overeenkomsten in ons nieuwe boerenbestaan.

In 2022 startten rookie-boeren Jaap Fris en Niels Moshagen met hun droom: een regeneratieve gemeenschapsboerderij. Zonder agrarische ervaring, maar met een gezonde dosis ondernemersdrift en lef, storten de twee zich in dit nieuwe avontuur op boerderij Erve Kiekebos in het Gelderse Empe. “We willen de afstand tussen boer en bord kleiner maken”, aldus Fris. Dit jaar geeft hij op Food Inspiration iedere maand een uniek inkijkje in het boerenleven.


Het is een van de voordelen dat Niels en ik samen onze boerderij runnen, dat we dit jaar eindelijk weer eens vakantie konden nemen. Twee weken lang heb ik me samen met mijn gezin ondergedompeld in het zonnige Italië. Ik genoot van het adembenemende landschap, heb met belangstelling gekeken hoe de lokale boeren hun land bewerken en gras gemaaid op een oude Landini-tractor. En natuurlijk volop genoten van al het heerlijke eten dat Italië te bieden heeft.

Maar het meest bijzondere was toch wel het weerzien met mijn beste vriend. Een vriendschap die teruggaat tot onze studententijd. Het was indrukwekkend om te zien hoe hij zijn leven zo radicaal heeft omgegooid. Samen met zijn gezin heeft hij alles achtergelaten voor een nieuw avontuur in een ander land, met een andere cultuur, een nieuwe taal en een heel ander beroep. Daar heb ik diep respect voor. Het was bijzonder om te zien en voelen hoe goed ze zich, in de korte tijd dat ze er wonen, al hebben weten te verbinden met de omgeving en de mensen in Frontale. De passie waarmee ze hun droom najagen, maakt dat ze het vertrouwen en de gunfactor krijgen en al helemaal ingeburgerd zijn in de lokale gemeenschap.

Daar in Italië besefte ik gek genoeg pas dat zijn stap eigenlijk niet zoveel verschilt van mijn eigen ‘Ik blijf’-verhaal. Ik voelde daar in Italië ineens een diepe verbondenheid met ons eigen stukje boerenland tussen de Veluwe en de IJssel. Maar ook voor ons is het een band die verder gaat dan een connectie met het land. Het zijn de mensen in de buurt, de gezinnen uit het dorp, de families uit de omgeving. Hun betrokkenheid bij onze boerderij en ons gezin zorgt ervoor dat ik na twee weken met plezier weer terugkeer naar Nederland. En natuurlijk ook het vooruitzicht van de ongedwongen gezelligheid na een gezamenlijke klus op het land.

"Zijn 'Ik vertrek'-verhaal verschilt eigenlijk niet zoveel van mijn eigen ‘Ik blijf’-verhaal"

Als ik zoek naar een verklaring waarom dat gevoel van ‘belonging’ zo sterk is, kom ik steeds weer uit bij de kracht van lokale verbindingen. Het zijn banden die verder gaan dan puur zakelijke relaties, zoals we die kennen in het ‘normale’ werkende leven. Hier leen je gewoon een tractor van de buurman, zonder dat daar een huurovereenkomst of een app als Peerby voor nodig is. Het draait om vertrouwen en wederkerigheid. Zeker, sinds ik boer ben is mijn wereldje kleiner geworden, maar je kunt je afvragen hoe groot je wereld moet zijn om gelukkig en gezond te zijn. Voor mezelf weet ik het antwoord inmiddels wel.

In een tijd waarin globalisering de norm is, kies ik voor lokalisatie. De boerderij speelt hierin een belangrijke rol. We bouwen aan een lokaal systeem van voedselproductie en dragen op die manier bij aan culturele en biologische diversiteit, met hopelijk een veerkrachtige, lokale economie als resultaat. Er is nog een lange weg te gaan, maar op het Italiaanse boerenland realiseerde ik me dat de fundamenten voor zo’n systeem er al zijn. En dat die fundamenten universeel zijn. Dat is de reden dat de situatie van Giel en mijzelf - ondanks de 1.500 kilometer afstand - niet zo gek veel van elkaar verschilt. Het bouwen van een duurzaam voedselproductiesysteem vraagt om kleine, lokale stappen.

Als foodprofessional heb je volop kansen om ‘lokalisering’ een steuntje in de rug te geven. Denk dan eens aan het volgende: koop lokaal in, werk samen met een boer in de buurt, ga zelf eens oogsten op een boerderij of voedselbos, sluit je aan bij een lokale coöperatie, kweek je eigen groenten of kruiden en kies voor lokale energie. En zoek naar verbinding met je buren. Hoe kun je van betekenis zijn voor de mensen in de buurt?

Dit najaar is het verhaal van Giel te zien bij ‘Ik vertrek’ op NPO 1.

///

Lees ook Jaap’s vorige column: “Grondeigendom is de olifant in de kamer van de duurzame agrifoodsector” »