Ophoping van reizigers op stations en luchthavens. Steeds meer onbemenste tankstations. Gebrek aan handjes voor directe verkoop. Digitale selfservice concepten op travel- en cateringlocaties rukken snel op.

Supermarkten, gemaksconcepten, catering, de automatenbranche, groothandels en producenten... Uit alle foodkanalen komen compacte digitale formules. De opmars van slimme selfservice oplossingen zorgt ervoor dat de foodverkoop blurt op plekken met veel traffic. Daarnaast zien we vormen van samenwerking tussen ontwikkelaars van de hardware en foodmerken.

Drie voorbeelden:

1. Digitale foodmarkets

Het fenomeen micro-market rukt snel op in met name de bedrijfs- en travelcatering, maar ook in ziekenhuizen en de hotellerie. Zowel cateraars, gemakswinkels en supermarkten rollen de digitale selfservice oplossing op grote schaal uit in samenwerking met specialisten. Zo trekt Pura Go de aandacht met zowel grotere digitale markets als hun mini-market voor bedrijven vanaf 25 medewerkers. De belangstelling is al enkele jaren enorm.

Albert Heijn gaf eerder al te kennen dat het met digitale concepten op grote schaal een rol willen spelen in de zakelijke markt. Albert Heijn en AH to go werken sinds twee jaar samen met Selecta, dat compacte foodmarkets heeft voor kleine, middelgrote en grote organisaties.

In samenwerking met koffiespecialist en automatenexploitant Maas ontwikkelde Spar de formule The Taste by Spar. Er zijn twee modules: de kleine bestaat uit een ‘slimme koelkast’ met een aanbod verse sappen, snacks, salades en kleine gerechten. Bij de uitgebreidere versie is de koelkast gekoppeld aan een ‘onbemand luxe coffeestation’. The Taste by Spar debuteerde onlangs op station Rotterdam Centraal. Sensoren registreren wat de consument uit de koelkast pakt. Hij of zij betaalt pas na het sluiten van de deur.

Daarnaast zijn er ook verschillende variaties van volledig digitale automatieken. Een voorbeeld is het concept Zuply. Deze digitale formule is qua ontwerp gebaseerd op kasten met lockers. Het systeem is op afstand te beheren en geschikt voor verschillende betalingssystemen.

2. Onbemenste 24/7 outlet

Ruim de helft van alle tankstations in ons land is onbemand. Op locaties zonder bakeryshop, zien we twee ontwikkelingen. Ten eerste nemen gespecialiseerde foodconcepten de plek in van de petrol-exploitant. Een mooi voorbeeld is Broodjesbox, een formule met vers bereide belegde broodjes die inmiddels vijf vestigingen heeft langs rijkswegen in Oost-Nederland. Ook zijn er vergelijkbare formules met personeel, waar het benzinemerk op de gevel verdween en een foodconcept verscheen.

Al enkele jaren rukken daarnaast onbemande outlets op bij selfservice tankstations. Met name op niet-snelweg locaties (“off-highway”) debuteren automaten in allerlei vormen. Op een enkele plek wordt zelfs geëxperimenteerd met kant-en-klare pizza’s uit machines. Ook op breder vlak wordt geëxperimenteerd. Het technisch bedrijf Eyemation in Heerhugowaard ontwikkelde verschillende modules onder de naam Lokettaria: volledig automatische frietzaken.

Petrolbedrijf De Haan opende in Amsterdam-Noord recent zijn eerste 24/7 onbemenste kiosk onder de naam Tony’s Kiosk. Het is een complete winkel met schuifdeuren die met pasjes (bank, creditcard) en digitale devices (smartphone, Apple Watch) bediend kan worden. Het aanbod in de vijf verkoopautomaten in de shop varieert van dranken en food tot hout voor de open haard en cadeaukaarten.

Onze zuiderburen kennen van oudsher al 24/7 automaten langs de openbare weg, zoals broodmachines bij bakkers. Het concept Tony’s Kiosk laat zich vergelijken met de 24/7-shops onder de naam Foodexpress, die gedurende enkele jaren vestigingen had aan de randen van Belgische steden. In het segment non-food was bij dit concept vooral de automaat met erotische producten in trek.

3. Vending Towers

Food Inspiration schreef eerder over de formule Quiosk. Het Amersfoortse bedrijf exploiteert stand-alone automaten voor de verkoop van dranken en snacks. Ze zijn vaak geplaatst op parkeerplaatsen en bij tankstations en voorzien van digitale gimmicks zoals games. Naast de verkoop van producten, verdient Quiosk ook geld door reclameruimte te bieden aan merken. 

Een vergelijkbare functie hebben de relatief nieuwe ‘vending towers’. Het zijn kokervormige torens van een paar meter hoog, enorme blikvangers. Bovenin toont een LED-scherm van 360 graden promoties en reclame, onderin zijn verkoopautomaten geplaatst. Formule Tony’s plaatste vorig jaar de eerste verkooptorens bij zijn Haan-tankstations.

Grossier Lekkerland is via zijn dochterbedrijf Convenience Retail Solutions (CRS) actief met deze en andere verkoopformules voor de petrolmarkt. In samenwerking met drankhandelaar Vrumona ontwikkelde CRS recent een vending tower ter promotie van de energiedrank Rock Star.