Door Kim Scholte in 't Hoff op dinsdag 30 juli 2024
De titel van het meest duurzame brouwhuis van Europa krijg je niet zomaar. Gulpener werkte daar jarenlang voor. Nu gaan ze op naar het volgende doel: vóór 2030 volledig fossielvrij bier brouwen. Food Inspiration ging er op bezoek.
Bierbrouwers Steven van den Berg en Bas Jacob vertellen met passie over de brouwerij, terwijl verschillende soorten gerstenat op tafel worden gezet om te proeven. Van den Berg: “De laatste honderd jaar is de brouwerij meer geïndustrialiseerd, maar wij vinden het wel heel fijn dat we nog verbinding met de lokale boeren hebben. Die binding is voor ons de normaalste zaak van de wereld.”
Jacob legt uit: “Normaal gesproken koopt een brouwer grondstoffen in op de wereldmarkt. Maar wij willen het samen met de lokale telers uit de regio halen. Dat is een uitdaging.’’ Daarom heeft Gulpener in 1996 Triligran opgericht, een coöperatie van dertig boeren in een cirkel van 40 kilometer rondom de brouwerij. Door lokaal grondstoffen in te kopen, is er minder vervuiling door transport. Bovendien werkt de brouwerij met vergeten graansoorten, die op deze manier worden geherintroduceerd.
Wanneer de bierglazen leeg zijn, lopen Jacob en Van den Berg naar de overkant van de straat. Daar staat het brouwhuis dat in 2020 de deuren opende. De hitte en het geluid van werkende machines overheerst hier. Jacob: “Here is where the magic happens. Dit brouwhuis gebruikt 75% minder energie dan de vorige, wat nodig is om het doel voor 2030 te behalen.’’ Hij wijst naar een grote, langwerpige kolom die bijdraagt aan de energiereductie. “Dit is een zogenoemde Eco Stripper, de eerste ter wereld in een speciaalbier brouwerij.” Een nieuwe techniek die het koken van het brouwsel vervangt. Door deze machine wordt de verdamping van het brouwsel gereduceerd van 9% tot 1%. “We zijn nu ook bezig met het installeren van een warmtepomp die ervoor zorgt dat we vanaf 2030 alleen maar groene stroom gebruiken. Dat is de grootste en moeilijkste stap die we moeten zetten als we vóór 2030 volledig fossielvrij willen brouwen.’’
"Dat is de grootste en moeilijkste stap die we moeten zetten als we vóór 2030 volledig fossielvrij willen brouwen"
Samenwerken met lokale boeren
Prioriteit nummer één van Gulpener is niet, zoals bij veel andere brouwerijen, het behalen van zoveel mogelijk winst. ‘’Onze allerbelangrijkste opdracht blijft: ontzettend lekker bier maken en daarnaast goed uitleggen hoe duurzaam en zorgvuldig we dat doen’’, aldus Gulpener directeur Jan-Paul Rutten.
De hop halen ze al sinds 1997 uit het dorpje Reijmerstok dat naast Gulpen ligt. Eén keer per jaar worden de geurige hopbellen geoogst. De Gulpener Vrund community - bestaande uit fans, vrienden en familie - helpt daar een handje bij. Elke tweede zondag van september komen zij bijeen en plukken zij samen de hopbellen. ‘’Dit gaat niet altijd zonder slag of stoot”, zegt online marketeer Clair Bos: ‘’Een aantal jaar geleden was er een hevige storm, waardoor alle hop van de takken waaide. Toen kwam de Gulpener Vrunde in spoed bijeen om alle hop van de grond te rapen. Dat moest echt binnen één dag want anders ging alles rotten.’’ Door samen de handen uit de mouwen te steken kon de oogst worden gered.
Voorbereiden op klimaatverandering
Door de grondstoffen uit de buurt te halen stimuleert Gulpener de lokale economie én houden ze hun ecologische voetafdruk zo klein mogelijk. Rutten: “We zijn idealistisch als het kan, maar pragmatisch als het moet.” Zo blikt hij terug op twee jaar geleden. Toen stond het magazijn onder water door overstromingen, na een periode van ernstige droogte. Dat ging ten koste van de kwaliteit van de hop. Hierdoor was de brouwerij genoodzaakt om grondstoffen in te kopen op de wereldmarkt. Rutten vervolgt: “We proberen daarom ook steeds beter voorbereid te zijn op klimaatverandering.’’ Zo werd een irrigatiesysteem geplaatst - waardoor hop voldoende water krijgt in droge tijden - en werd het brouwproces aangepast, zodat ze met wisselende graankwaliteit nog steeds hoogwaardige bieren kunnen brouwen.
"We zijn idealistisch als het kan, maar pragmatisch als het moet"
Lancering nieuw biermerk
Gulpener heeft onlangs een nieuw biermerk geïntroduceerd dat bijdraagt aan een betere toekomst voor het bedreigde knaagdier, de korenwolf. Het gelijknamige biertje werd met goud bekroond tijdens de Dutch Beer Challenge van 2024. Samen met GaiaZOO, de dierentuin in Kerkrade, ondersteunt Gulpener een fokprogramma waarbij ze korenwolven uitzetten in Zuid-Limburg. Gulpener doneert 1% van de totale omzet van het Korenwolf bier aan de natuurbehoud stichting van GaiaZOO.
‘’We hopen dat andere brouwerijen ons kopiëren’’
Met het in 2020 geopende brouwhuis wil Gulpener een voorbeeld zijn voor andere brouwerijen. Rutten: ‘’Natuurlijk zijn wij te klein om zelf het verschil te maken voor de wereld. Daarom is al onze techniek open source. Alle grote brouwers zijn welkom om hier te komen kijken in de hoop dat zij ons kopiëren. Dat zien wij namelijk als de manier waarop wij wel impact kunnen hebben: als pionier voor partijen die groter zijn dan wijzelf.’’
"Natuurlijk zijn wij te klein om zelf het verschil te maken voor de wereld. Daarom is al onze techniek open source"
B Corp gecertificeerd
Sinds 2023 is Gulpener B Corp gecertificeerd. ‘B Corp’ staat voor ‘Benefit Corporation’. Bij bedrijven met deze titel is door B Lab, een wereldwijd actieve non-profit organisatie, geverifieerd dat ze voldoen aan normen op het gebied van sociale- en milieuprestaties, transparantie en verantwoording. Rutten: ‘’We wilden dit certificaat om onszelf uit te dagen en om duidelijk te maken dat we niet aan greenwashing doen. We dachten dat het een inkopper zou zijn, omdat we al vijfentwintig jaar duurzaam werken. Maar toen we moesten laten zien wat we deden, bleek dat we eigenlijk veel te weinig hadden vastgelegd.’’ Dat was voor Gulpener reden om de duurzame aanpak te verbeteren door middel van meten en opschrijven. ”De B Corp-certificering helpt ons richting partners, groothandels en retailers en versterkt ons verhaal richting de consument.’’
Persoonlijk sponsorbudget
Gulpener helpt de lokale samenleving ook door het persoonlijke sponsorbudget. Elk jaar krijgen medewerkers rond de 150 euro met als doel deze te schenken aan een lokale stichting of vereniging, zoals de scouting, fanfare of een vrijwilligersstichting. Het hoeft dus niks met bier te maken te hebben.
