"Verantwoord" bier drinken doe je zo

Wie aan bier denkt, denkt misschien niet meteen aan duurzaamheid. Bier maken kost veel energie en water. Maar er zijn brouwers die zich wel degelijk bezighouden met het verduurzamen van hun brouwproces. Zo is Gulpener pionier als het aankomt op circulair ondernemen en zetten andere brouwers zich in voor het gebruik van reststromen.

Het meest duurzame brouwhuis van Europa

In 2020 opende Gulpener een nieuw brouwhuis, het meest duurzame brouwhuis van Europa. Daarmee willen ze een voorbeeld zijn. “Natuurlijk zijn wij te klein om zelf het verschil te maken voor de wereld. Daarom is al onze techniek open source. Alle grote brouwers zijn welkom om hier te komen kijken en mogen al onze cijfers inzien in de hoop dat zij ons kopiëren.” Ook is het biermerk sinds 2023 B Corp-gecertificeerd. “De reden dat we dat certificaat wilden, is om onszelf uit te dagen en om duidelijk te maken dat het niet om greenwashing gaat. Een onafhankelijk en behoorlijk streng keurmerk beoordeelt dat wij onze verantwoordelijkheid nemen voor mens en milieu.”

Gulpener is al sinds 1825 een onafhankelijke familiebrouwerij. Dat geeft, volgens directeur-eigenaar Jan-Paul Rutten, de vrijheid om een eigen koers te kiezen. Die vrijheid benut Gulpener door duurzaam en lokaal te werken.

Gulpener is een biologisch biermerk dat al acht generaties wordt gerund door de famillie van Rutten. Eigenlijk brouwen ze zoals het heel vroeger al ging. Rutten: “In samenwerking met boeren in de omgeving die het graan zaaien en oogsten dat wij gebruiken voor ons bier en met water uit eigen bron. Onze hop komt bij Roger Wouters vandaan, die deze teelt in Reijmerstok, een paar kilometer van onze brouwerij.”

Om goed voorbereid de toekomst in te gaan, bereidt Gulpener zich steeds beter voor op klimaatverandering. Rutten: “Samen met onze boeren hebben we een irrigatiesysteem geplaatst voor de hop waardoor we het in droge tijden kunnen bewateren. Daarnaast hebben we ons brouwproces aangepast zodat we met wisselende kwaliteit graan een constante hoge kwaliteit bier kunnen brouwen zonder dat de machines daarvan verstopt raken. Dat zijn voortdurende innovaties die ons minder kwetsbaar maken voor de schommelingen van het klimaat.”

Meer weten over het duurzame ondernemersverhaal van Gulpener? In ons Trend- & Transitierapport 2024 vertelt Jan-Paul Rutten het hele verhaal

Bier van ganzenpoep

Hoewel er tientallen kleinschalige brouwerijen zijn die zich bezighouden met het verduurzamen van hun productieproces, wil de Finse microbrouwerij Ant Brew laten zien dat je om te verduurzamen, ‘out of the box’ moet denken. Toen het stadje in 2021 werd uitgeroepen tot Green Capital of the Year vanwege baanbrekende milieuacties en samenwerkingen met de lokale bevolking, besloot de brouwerij een nieuwe serie bier te ontwikkelen onder de naam The Wasted Potential. De serie bevat tien bieren, waarin producten worden verwerkt die normaal worden gezien als afval.

Een voorbeeld is het bier dat ze creëerden met ganzenpoep, dat veel overlast veroorzaakte in stadsparken. De ganzenuitwerpselen werden gedroogd en hygiënisch gekookt voordat ze werden gebruikt als grondstof tijdens het roken van de mout. Brouwers van Ant Brew typeren het aroma en de smaak diep en vol. Verder werden er bieren gemaakt met overgebleven schillen van sinaasappels, verschillende soorten onkruid en de zwemblazen van voorn, een kleine zoetwatervis die in Finland normaal niet als voedsel wordt gebruikt.

“Deze bierserie was een manier om belangrijke discussies op gang te brengen over voedselverspilling, het gebruik van afval, stadslandbouw en lokaal en wild voedsel,” aldus Kari Puttonen van Ant Brew. “We ontwikkelen voortdurend manieren om nieuwe ingrediënten bij het brouwen te gebruiken en zijn niet bang om buiten de gebaande paden te treden.”

Bier met wei in plaats van water

Een ander bedrijf dat zich bezighoudt met het verwerken van restproducten in bier zijn de kaasmakers van Remeker. Zij werken op hun boerderij samen met de natuur. Een gezonde bodem en gezonde dieren zijn heilig, want wanneer die twee niet in orde zijn, heeft dat een negatieve invloed op de smaak van de kaas.

Remeker wordt al sinds 1650 beheerd door de familie Van de Voort. Anno 2023 staan vader Jan Dirk en zoon Peter aan het roer. De twee stapten in 2004 over van een conventionele manier van werken naar een natuurlijke manier van werken, zoals hun vroege voorouders dat ook deden: “geen antibiotica voor de Jersey-koeien en een dieet dat volledig bestaat uit gras en kruiden,” aldus Jan Dirk.

Remeker brouwt bier met wei, lees meer »

Omdat duurzaamheid en circulariteit hoog in het vaandel staan bij Remeker, wilden de Van de Voorts ook met het restproduct wei aan de slag. Jan Dirk kwam met het idee om er bier van te brouwen. Dat gebeurt al op verschillende plekken in Europa, maar daarbij wordt er maximaal 20% wei gebruikt en wordt de rest van het benodigde vocht aangevuld met water. Doel van de mannen van Remeker was om een bier te brouwen van 100% wei, zonder de toevoeging van water.