Door 
Ondernemers en instellingen die zich vanuit persoonlijke idealen hard maken voor maatschappelijke verandering. Dat is precies waar de wereld op dit moment behoefte aan heeft. In de serie ‘Ondernemen met Impact’ zetten we zaken in de spotlight die een voorbeeld geven in social entrepreneurship. Dit keer is dat San Patrignano in Italië, een afkickkliniek voor drank-, gok- en drugsverslaafden.
In Italië, net ten westen van de populaire badplaats Rimini, ligt Coriano. Het dorpje telt zo’n 9.000 inwoners. 1.300 van hen wonen in San Patrignano, een afkickkliniek voor drank-, gok- en drugsverslaafden. In deze kliniek geen praatgroepen, maar noeste arbeid als therapie. Vanaf dag één werken de bewoners in een van de ruim 50 sectoren, waar ze ambachtelijke producten maken zoals kaas, wijn, brood en worst. En daarmee hun eigenwaarde hervinden. Na 3,5 jaar keren ze terug naar ‘the outside’. Met een successcore van 72%.
Een enorm kabaal, 1.500 mensen die in één ruimte door elkaar heen praten. Totdat een van hen opstaat en drie keer in z’n handen klapt. De mensenmassa staat op van de houten banken. Een minuut lang staan ze daar, in stilte. Ze denken aan het thuisfront, fantaseren over hun toekomst, of bidden tot hun god. Na zestig seconden gaan ze weer zitten, en wordt een versbereide pasta al parmigiano uitgeserveerd.
Bekijk de mini-documentaire over San Patrignano hier in ons digitale magazine.
Twee keer per dag komen de 1.300 bewoners en ruim 200 medewerkers op deze manier samen. In de grootste eetzaal van Europa lunchen en dineren ze met elkaar. Iedere maaltijd start met een dergelijk moment van bezinning. Het moment maakte diepe indruk op het team van Food Inspiration dat op bezoek was om met eigen ogen te zien wat de helende kracht van eten kan zijn.
Een vak leren
Sinds de start in 1987 is San Patrignano uitgegroeid tot een van de bekendste en meest succesvolle afkickklinieken ter wereld. 26.000 mensen hebben het programma sinds de start met succes doorlopen. Op dit moment huisvest San Patrignano 1.300 mensen op een terrein van 300 hectare groot. Deelname aan het afkickprogramma is gratis, maar het vergt een enorme commitment. Op basis van hun motivatie en het diepe verlangen om hun leven weer op de rit te krijgen, worden de deelnemers geselecteerd. Na een eerste introductie worden ze ingedeeld in een van de ruim 50 werkvelden: van werken op het land tot pizzabakken, van kaasmaken tot veehoeden en van meubelmaken tot handwerken. Ze werken vijf dagen per week, van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat.
De helende kracht van het wonen en werken in San Patrignano ligt volgens de bewoners in twee dingen. Allereerst is dat het leren van een ambacht. Het leren van een vak helpt ze om hun gevoel van waardigheid, verantwoordelijkheid en creativiteit te hervinden. Velen ontwikkelen een passie voor hun nieuwe beroep. De fysieke arbeid, de discipline van een werkend leven en het leren van een nieuwe vaardigheid helpt het zelfbeeld van de bewoners herstellen. Ten tweede maakt het familiegevoel dat er binnen deze community heerst, dat mensen zich welkom en onderdeel van een groep voelen. De kliniek is niet religieus gedreven, maar ademt een spirituele sfeer. Doordat iedereen een persoonlijke taak heeft in een van de secties, ontwikkelen of hervinden de deelnemers hun verantwoordelijkheidsgevoel. Een gevoel dat je onderdeel bent van een team en dat het team op jou kan bouwen. Het gevoel dat je belangrijk bent, ertoe doet.
Een onorthodoxe aanpak
Iedere bewoner begint als follow, en heeft een mentor die geen moment van zijn of haar zijde wijkt. Na 1,5 jaar follow te zijn word je zelf mentor en begeleid je een nieuwe follow. Drank, drugs en sigaretten zijn verboden. Evenals het gebruik van moderne communicatietechnologie, zoals een mobiele telefoon of laptop. Bewoners onderhouden contact met het thuisfront door brieven te schrijven. Drie keer per jaar mogen ze bezoek ontvangen.
Bekijk de mini-documentaire over San Patrignano hier in ons digitale magazine.
San Patrignano wordt deels gefinancierd met de opbrengst van de verkoop van de eigen producten, aangevuld met bijdragen van partners en sponsoren. De producten zijn van hoge kwaliteit en meermaals bekroond, zoals de kaas en de wijn. Dat maakt dat de producten gretig aftrek vinden, onder meer bij de topgastronomie in de regio. Een aantal specialiteiten vinden hun weg naar restaurants en delicatessenwinkels over de hele wereld.
Terug naar de maatschappij
Na 3,5 jaar intern volgt een periode van zeven dagen waarin de bewoners teruggaan naar hun familie of vrienden. Bij terugkomst in San Patrignano wordt samen met hen een plan gemaakt voor hun terugkeer in de maatschappij. 95% van de bewoners verlaat de community met een plek om te wonen en te werken.
Nergens ter wereld kent een drank-, gok- en drugsafkickkliniek zo’n hoog slagingspercentage als San Patrignano. In de meeste afkickprogramma’s in Nederland wordt geprobeerd mensen van hun verslaving af te helpen door therapie en praatgroepen. Volgens het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS) valt 50% van hen na afronding van het programma terug in de oude gebruiken. Bij San Patrignano ligt dat percentage met 28% aanzienlijk lager.
Ontstaansgeschiedenis
San Patrignano’s oprichter Vincenzo Muccioli was in de jaren 70 van de vorige eeuw een machtig man. Hij runde een goedlopend hotel in Rimini. Tien kilometer verderop stond zijn buitenhuis, met een eigen wijngaard. Het ging hem aan het hart dat in Rimini drank- en drugsverslaafden op straat leefden en weinig toekomstperspectief hadden. Hij nodigde ze uit om bij hem in de wijngaard te komen werken, en al werkende de oude gewoontes naast zich neer te leggen. Zo startte in 1987 het eerste officiële afkickprogramma.
Bekijk de mini-documentaire over San Patrignano hier in ons digitale magazine.
