De snackvitrine: hij staat symbool voor de Nederlandse eetcultuur. De vitrine is in zo’n driekwart van de cafetaria’s, snackbars en frituren present. Toch lijkt die langzaam maar zeker op z’n retour. "Mijn vitrine is geen stapelfabriek", zegt de één. "Grote hopen doen verkopen", zegt een ander. Food Inspiration zet de voors en tegens op een rij. En misschien is de digitale snackvitrine wel de toekomst?

Dat de showvitrine de standaard werd in frituurzaken, is historisch gegroeid. Omdat de ruimte in frietzaken vaak beperkt was, boden slagerijvitrines uitkomst voor de gekoelde werkvoorraad van het groeiende assortiment snacks. Bovendien ontstonden veel snackbars destijds uit bakkerijen, slagerijen en ijssalons, die alle hun eigen vitrines al hadden. Zo werd de snackvitrine, al dan niet met stroken plastic gras er tussen, een fenomeen.

Snackvitrines bij formules

Snackformules hebben een getalsmatig aandeel van 18,5% in de frituurmarkt. Een deel van de franchiseformules is niet erg vitrine-minded. Zo zei Verhage (44 vestigingen) al heel lang geleden het showmeubel vaarwel. Zelfs de bakwand blijft in nieuwe zaken van het Rotterdamse concept nadrukkelijker buiten beeld.

Febo (71 vestigingen) heeft zijn eigen showvitrine in de vorm van automatieken. Veel AnyTyme’s (48 zaken) ontberen vitrines, terwijl bij marktleider Kwalitaria (135 zaken) het beeld gemengd is. In nieuwe zaken zijn vaak nog hooguit kleine opzetvitrines met actieproducten te vinden.

Bij formules als Snackpoint en Foodmaster is de vitrine vaak nog wel standaard.

Lees ook

7 strategische stappen van Kwalitaria, de grootste cafetariaformule van ons land

Algemeen directeur Joep Leemans: “Wij doen veel aan duurzaamheid, met name achter de schermen”

Voordelen snackvitrine

"Een mooie snackvitrine is als een flirtende dame. Ze verstaat de kunst van de verleiding", zei een jury-lid van een snackvitrine-wedstrijd ooit. "De snackvitrine verleidt je tot een avontuurlijke keuze. Je voelt je uitgedaagd om eens iets anders te kiezen en te proeven."

Er zijn ondernemers die claimen dat de vitrine de bijverkoop stimuleert. Het komt niet zelden voor dat klanten nog tijdens het afrekenen een snack aanwijzen en zeggen "doe die er ook nog maar bij".

Nadelen snackvitrine

Toch zijn er ook nadelen. Tegenstanders van de traditionele snackvitrine benoemen er een aantal, zoals:

  • Snacks drogen snel uit en verkleuren

  • Bederf

  • Kruimels

  • Tijdens de piek oogt de vitrine al snel rommelig

  • Condensvorming

  • Vingervlekken op het glas

  • Hoog energieverbruik

Verder worden nog bijkomende argumenten aangevoerd als: er vallen wel eens muntstukken in de vitrine tijdens het contant afrekenen én medewerkers moeten steeds diep buigen om snacks te pakken.

De meeste frituurspeciaalzaken hebben bovendien een veel groter assortiment dan in de vitrine kan worden getoond. Met name snacks die minder hard lopen, ontbreken in het gekoelde showmeubel. Ook zijn er critici die menen dat niet de rauwe snacks, maar het eindproduct centraal moet staan bij de presentatie in frituurspeciaalzaken. Andere ondernemers ervaren de diepe vitrine als een obstakel in het contact met de gast/klant.

Webshop versus vitrine

Of je nou voor of tegen bent, de snackvitrine verliest als showmeubel door digitalisering een deel van zijn functie. Het aantal frituurbestellingen aan de toonbank neemt de laatste jaren zienderogen af.

Het aandeel online orders (bezorging en/of afhaal) ligt bij snackbars en cafetaria's inmiddels rond de 25%. Daarnaast zijn bestelzuilen in frituurspeciaalzaken de afgelopen jaren sterk in opkomst. Het betekent dat de vitrine als ‘keuzemeubel’ aan belang verliest. Daar komt bij dat veel traditionele snackbars de laatste jaren hun deuren sluiten. Veel instromers, zoals ambachtelijke frietzaken van jongere generaties, laten de vitrine vaak achterwege.

Debuut digitale vitrine

Onlangs debuteerde bij een snackbar in Limburg de ‘digitale vitrine’. Het is een vinding van een Vlaamse friturist. Hij ruilde zijn fysieke vitrine in voor een digitale toonbank. Net als de traditionele vitrine, fungeert hij nog altijd als werkvoorraad. Want de vitrine is aan de achterzijde voorzien van koellades. Het bedrijf Digitopia distribueert de digitale toonbank annex vitrine annex koelmeubel.

Voordelen volgens de ontwikkelaars: de digi-vitrine maakt het gehele assortiment zichtbaar, snacks drogen minder snel uit en er kan tot wel 45% op energie worden bespaard ten opzichte van een traditionele vitrine.

De digitale snackvitrine

Culinair erfgoed

Ralph Markwat van FHC Formulebeheer beschouwt de snackvitrine overigens als vaderlands culinair erfgoed. In dit verband schreef journalist Rob van Scheers al eens in opinieweekblad EW (Elsevier):

'De Hollandse snackbar is de gedroomde multiculturele smeltkroes. Het is in feite de enige plek waar de multiculturele samenleving tot volle wasdom is gekomen. Daar ligt, gestoken tussen plastic slablaadjes, de Israëlische shoarma naast de frikadel, de Surinaamse roti naast de bereklauw, Indische saté naast tartaar, Amerikaanse hotdog naast croquette, Griekse giros naast broodje ei, er zijn bami-en nasischijven, het broodje Mexico (kip, champignons, kool, prei, ui en saus) deelt het uitzicht met een Italiaans pizzahapje, een lekkernij die weer net over de Vietnamese vlammetjes heen tuurt. Een internationaler keuken is nauwelijks voorstelbaar. Vet verbroedert.'