Waar komt de naam wentelteef vandaan? En wat is die tweede betekenis? Blogger @Thomasluttik zocht het uit.

Vaak schrijf ik over praktische tips hoe je food waste kan beperken. Wat ik stiekem veel stoerder vind is het schrijven over verloren verhalen of verloren kennis. Immers, verloren kennis is ook een vorm van verspilling. Vooral met voedsel. Want ‘allememagies’, wat zijn er toffe verhalen over voedsel in de vergetelheid geraakt. Vandaag belicht ik een absoluut pareltje in de Nederlandse eetcultuur. Een product dat, wat velen niet weten, oer-Hollands is, namelijk: de weltelteef.

Lekker ding

Het woord alleen al bekt uitmuntend. Naast het product de wentelteef, betekent het woord nog heel veel meer. Het een belangrijk onderdeel van de Nederlandse eetcultuur dat zijn oorsprong circa 300 jaar geleden vond. Het woord was toentertijd zo populair dat het een dubbele betekenis had. Een wentelteef was namelijk ook iemand appetijtelijk uitzag. Anders gezegd, wentelteef is het ouderwetse woord voor lekker ding! 

De tijd van de Romeinen

De culturele geschiedenis van de wentelteef vindt zijn bakermat in de tijd van de Romeinen. De Romeinen ondervonden dat droog brood niet te kanen was. Wat dat betreft is de mens maar weinig veranderd, want ook nu ken ik maar weinig mensen die droog brood voor de lol eten. Om droog brood te voorkomen doopte de Romeinen het brood in melk en voegden daar een ei aan toe voor de binding. Dit lieten ze boven open vuur bakken, et voilà, de wentelteef was geboren.

Koppig en patriottisch

De Nederlandse wentelteef nam pas rond de Gouden Eeuw een hoge vlucht. Koppig en patriottisch dat we waren, verkozen wij een eigen naam voor het product dat in het buitenland bekend staat als 'pain perdu' of 'french toast'. Want ja, waarom een buitenlands woord gebruiken als je met de naam van het product ook kan uitleggen hoe het gemaakt wordt? Inderdaad, wentelteefje is een verbastering van de bereiding van het product: 'wentel 't eventjes'.

Elegant en populair

De bereidingswijze van het product is nooit veranderd, het receptuur wel. De V.O.C. nam kaneel mee naar Nederland, waardoor het receptuur met suiker en kaneel in korte tijd enorm populair werd. Het product werd zelfs zo trending dat het woord een tweede betekenis kreeg. Dit is geen onbekend fenomeen, denk aan de meerdere betekenissen van ‘oliebol’ of ‘bal gehakt’. Een wentelteef was in tegenstelling tot de voorgaande woorden geen scheldwoord, maar een compliment. Juist omdat het product zo elegant en populair was, gebruikte je wentelteef om aan te geven dat het er appetijtelijk uit zag.

Nederlandse eetcultuur

Kortom, noem je vriend of vriendin eens 'een lekker wentelteefje'. Je maakt niet alleen een compliment van jewelste, je zet tevens de toch al armetierige Nederlandse eetcultuur hoog in het vaandel. Ondanks dat ik een voorvechter ben van vergeten verhalen en de Nederlandse eetcultuur, wil ik wel benadrukken dat ik niet verantwoordelijk ben voor de eventuele schade aan je neus, hoofd en andere ledematen die je misschien ontvangt van enkele 'wentelteefjes', nadat je ze gecomplimenteerd hebt. Het uitdragen van de Nederlandse eetcultuur is in dat opzicht compleet op eigen risico…

Foto: Dennis Wilkinson