Ongefilterd, onvoorspelbaar en vaak een beetje funky. Natuurwijn groeit in populariteit. Sinds een aantal jaar hebben fine diningrestaurants en hippe bistro’s natuurwijnen op de kaart. Ook in grote steden zijn steeds meer winkels te vinden die zich specialiseren in wijnen die in het gehele proces van maken geen 'onnatuurlijke' bewerking hebben ondergaan.

Deze maand vond het grootste natuurwijnfestival van Nederland plaats in De Hallen in Amsterdam. Wijnmakers uit heel Europa waren aanwezig om bezoekers en professionals meer dan honderd open wijnen te laten proeven. Het festival had als doel om verder te kijken dan de hype van natuurwijn en de bezoeker mee te nemen in de wereld van de natuurwijnmaker.

Populariteit natuurwijn

Wat maakt natuurwijn de afgelopen jaren zo populair? Om te beginnen is het goed om vast te stellen wat natuurwijn precies is. Vin naturel is altijd gemaakt van druiven die op biologisch-dynamische wijze zijn geproduceerd. Maar het belangrijkste kenmerk van natuurwijn is dat er zo min mogelijk additieven worden gebruikt. Dit in tegenstelling tot veel conventionele wijnen waaraan vaak sulfieten, suikers en andere middelen worden toegevoegd – die overigens vaak niet allemaal worden vermeld op de fles.

Waarom natuurwijnen de laatste jaren zo in populariteit groeien, kun je eigenlijk al opmaken uit de naam, stelt wijnexpert en smaakprofessor Peter Klosse. “Veel chefs en gasten hebben behoefte aan ‘natuur’. Kijk maar naar de explosie van de Nordic Cuisine. Wanneer je een menu serveert waarin de natuur centraal staat en de herkomst van eten op het bord belicht wordt, dan wil je die filosofie ook uitdragen met de wijn die wordt geschonken. Bovendien komen steeds meer mensen erachter dat bij de productie van veel conventionele wijnen heel wat ‘industrie’ komt kijken.”

Oprichter en creatief directeur van het Natural Wine Festival, Peter van Rhoon, beaamt dat natuurlijke producten groeien in populariteit. “Natuurwijn is in grote steden al een aantal jaar heel populair en dat heeft nu een trickle-down-effect in de rest van de horeca in Nederland.” Dat blijkt ook uit de bezoekers van het natuurwijnfestival, waar sommeliers aanwezig waren die nog geen natuurwijnen serveren, maar wel interesse hebben om deze op de kaart te zetten.

Product van de toekomst

Van Rhoon, noemt natuurwijnen een product van de toekomst: “Hoe meer je aan wijnen toevoegt, hoe meer je de smaak plat slaat. Dat is wat er vaak gebeurt bij massawijnen. Natuurwijnen worden gemaakt met respect voor het land, door producenten die gebruikmaken van oldschool technieken en de kennis van het wijn maken anno nu. Deze producenten durven te experimenteren. Natuurwijnmakers hebben een andere kijk op landbouw. Ze vallen veel meer terug op natuurlijke systemen. 

Naast de grond die ze beheren en onderhouden op een natuurvriendelijke manier, produceren ze ook een eindproduct. Daarmee denk ik dat natuurwijnmakers een voorbeeldrol kunnen zijn in de hervorming van een toekomstbestendig landbouwsysteem.”

Nederlandse natuurwijnmakers

Ook in Nederland wordt natuurwijn geproduceerd, hoewel slechts door een handjevol wijnmakers. We zetten er een aantal op een rij:

De Oude Waalstroom – Zaltbommel

De Oude Waalstroom in Zaltbommel, is een van de drie natuurwijnmakers in Nederland. Huib Overmars’ motief is niet om hippe, avontuurlijke wijnen te maken, maar om volledig gifvrij te werken op zijn domein. Daarbij draait het om het verzorgen van natuurlijke processen, zowel in de wijngaard als in de wijnkelder.
Er worden geen machines gebruikt om te snoeien of voor ander onderhoud in de gaard, om verdichting van de bodem te voorkomen. De druiven worden met de hand geplukt. Eenmaal in de wijnmakerij vergisten de druiven met natuurlijk aanwezige gisten en natuurlijke suikers.

De Oude Waalstroom produceert verschillende wijnen, waaronder een droge witte wijn van Johanniter solo met Riesling, een tweede droge witte wijn van Johanniter verrijkt met Solaris, en een derde droge witte wijn van de Solaris Bianca. Daarnaast maken ze twee rode wijnen en een rosé van Rondo, Regent en Cabernet Cantor.

Wijngoed Dassemus – Chaam

Ron Langeveld en Monique van der Goes beheren wijngaard Dassemus in het Brabantse Chaam, die 6 hectare groot is met ruim 22.000 wijnstokken. De wijngaard is biologisch gecertificeerd en biodynamisch-gecertificeerd. Er wordt niets gespoten, zelfs geen koper of zwavel.

Dassemus produceert onder andere een rode natuurwijn van Rondo, Cabernet Cortis en Baron, waaraan geen gist is toegevoegd en die ongefilterd is. Ook maken ze witte wijn van Solaris, Savignac en Johanniter, en een rosé van Cabernet Cantor, Cabernet Jura en Monarch.

Domein Aldenborgh – Eys

Peter Pelzer en zijn zoon Chris zijn natuurwijnmakers op Domein Aldenborgh in het Limburgse Eys. Pelzer begon 33 jaar geleden als wijnpionier en stapte later over op milieuvriendelijkere methoden. Zo worden bomen geplant als levende ondersteuning voor de wijnranken en wordt het bodemleven gevoed door regelmatig te snoeien en te maaien.

In de wijnkelder verloopt het proces zoveel mogelijk vanzelf. Na de alcoholische vergisting volgt de malolactische vergisting spontaan. Ook Pelzer gebruikt geen klaringsmiddelen en filtert niet.