Een aantal jaar geleden kwam wijnjournalist Esmee Langereis op het pad van alcoholvrij. Met haar platform What to Drink maakt ze consumenten en professionals wegwijs in het aanbod van alcoholvrije opties. Die zijn er tegenwoordig volop. Voor Food Inspiration geeft ze tips om deze feestdagen je gasten te verrassen met originele 0.0 opties.

“Wie tijdens een diner in een restaurant of bij een cafébezoek geen alcohol drinkt, wil graag een lekker alternatief in het glas”, stelt Langereis. “Je wil niet veroordeeld zijn tot cola, water of sinaasappelsap. Zeker niet als jij een wijnliefhebber bent. Dan ben je op zoek naar complexiteit en volwassen smaken.” 

10 alcoholvrije tips voor de feestdagen

December is een belangrijke maand voor de horeca, waarin traditiegetrouw de alcohol rijkelijk vloeit. Een serieus alcoholvrij aanbod is een gastvrije service waar je tegenwoordig niet alleen geheelonthouders een plezier mee doet. Steeds meer gasten kiezen er bewust voor om minder of geen alcohol te drinken, ook tijdens de feestdagen. Langereis geeft tien praktische tips om de bewuste drinkers te verwennen deze feestdagen.

  • Aperitief | Serveer je een leuke cocktail of een aperitief als welkomstdrankje, zet daar dan ook een vergelijkbaar non-alcoholisch alternatief naast. Dus selecteer een mooie bubbel met én zonder alcohol. Of serveer een virgin cocktail naast de welkomstcocktail, die beide met evenveel aandacht en in mooi glaswerk zijn gepresenteerd. 

  • Kiezen in plaats van vragen | Laat personeel de alcoholvrije en alcoholhoudende opties als gelijkwaardige keuzeopties presenteren. De gast zal dan een bewuste keuze maken. Op aanvraag een alcoholvrij alternatief schenken is niet hetzelfde.

  • Kwaliteit boven kwantiteit | Kies voor alcoholvrije dranken van kwaliteit. Als je met 10 dranken begint waarvan er 5 niet zo lekker of bijzonder zijn, ga je gasten teleurstellen in plaats van verrassen. Begin liever met 3 dranken die je hebt geproefd en waar je zelf achter staat. Dat is een prima start als je nog weinig met alcoholvrij doet.

  • Bubbel = feest | Niets is zo feestelijk als proosten met een glas bubbels. Verras met een goede alcoholvrije bubbel. Juist in de categorie sparkling wines is het aanbod zeer sterk.

  • Denk breed | Het spectrum non-alcoholisch is zeer divers. Ga op zoek naar volwassen smaken en denk naast wijn en bier ook aan ciders, kombucha’s, (sparkling) theeën, gefermenteerde sappen of serious soda’s. 

  • Communiceer met aandacht | Overweeg een aparte drankkaart met daarop alle alcoholvrije opties. Daarmee geef je de alcoholvrije drinker extra aandacht en veel keuze. Zelf is Langereis meer fan van een mix op de reguliere drankenkaart. Zo ziet iedereen wat je aan alcoholvrije dranken hebt. Behandel het bij voorkeur net zoals je met vega en vlees op de menukaart doet. Die staan vaak door elkaar met enkel een icoontje om de vega(n) opties eruit te laten springen. Zo kun je ook perfect je alcoholvrije opties presenteren.

  • Riesling of Chardonnay | Voor zaken met een uitgebreide wijnselectie is het een mooie geste om de gast extra keuze in alcoholvrije wijn te bieden. Waarom zou je deze gasten alleen de keuze geven tussen wit, rood en rosé? Stel een compact maar serieus wijnaanbod samen, met in elke categorie - wit, rosé, rood en mousserend - de keuze uit twee of drie wijnen, met zorg geselecteerd op smaakprofiel, herkomst of druifsoort. Zo valt er echt wat te kiezen.

  • Klassieke cocktails | Een goede mocktail kan niet ontbreken op de kaart. Is dit nieuw voor je, kies dan voor simpele klassiekers met een beperkt aantal ingrediënten. Serveer sowieso een heel goede gin&tonic en kies bijvoorbeeld voor een margarita of een negroni. Kies er maximaal drie om mee te beginnen.

  • Digestief | Verras met een alcoholvrij digestief of een aangeklede koffie. Dan hebben ook de niet drinkers iets bijzonders om de maaltijd mee af te sluiten. Wat dacht je van een alcoholvrije limonzero? IJskoud geserveerd doet de smaak niet onder voor de versie mét alcohol.

  • Pairings | Sommige zaken doen op de menukaart een dranksuggestie, vaak met alcohol. Zet daar standaard ook een passende alcoholvrije suggestie bij. Steeds meer zaken bieden naast een wijnarrangement ook een ‘bob-arrangement’ met halve glazen of een ‘slok’ per gang. Toch drink je bij een meergangendiner alsnog een aantal glazen wijn. Een 0.0-arrangement, met een originele mix van gefermenteerde sappen, wijn, bier of thee is een traktatie voor de gast. 

Serious drinks: kombucha van Leave Your Sword | foto door: Kees van Duinhoven

Zien doet drinken

Als horecazaak een volwassen aanbod aan alcoholvrije opties schenken, is meer dan alleen een gastvrij gebaar. 0.0 is nu nog een niche-categorie, maar steeds meer professionals zien in dat het iets is waar ze geld mee kunnen verdienen. Alle trendanalyses voorspellen de komende  jaren verdere groei in de categorie. De groep ‘bewuste’ drinkers groeit snel, zeker binnen de jongere generaties. Gen Z wordt ook wel Gen Zero of de ‘non-drinking generation’ genoemd. 

“Je zult verbaasd zijn dat ook de mensen die doorgaans alcohol drinken vaker kiezen voor een alcoholvrije optie of afwisselen. Geen alcohol bij het aperitief, maar later op de avond wel een biertje of een glas wijn. Ook gasten die normaal gesproken halverwege de avond op water overgaan, omdat ze nog moeten rijden of de volgende dag moeten werken, kun je verleiden met een ruimer aanbod alcoholvrij. Zeker als ze door het personeel proactief worden aangeprezen. Inmiddels is het omgekeerde ook waar. Persoonlijk vind ik het heel teleurstellend als ik ergens naartoe ga en er weinig keuze is. Dan voel ik me als niet-drinker niet serieus genomen.”

Het aanbod wordt steeds beter

Toen Langereis zich verdiepte in alcoholvrije wijnen ontdekte ze een zeer innovatieve categorie die volop in ontwikkeling is. Er zijn in basis twee manieren om alcoholvrije wijn te maken: door te zorgen dat er geen alcohol ontstaat, of door achteraf te dealcoholiseren. Veel wijnmakers zijn aan het experimenteren met wat ze in de wijngaard of in hun wijnkelders al kunnen doen om een steeds beter product te maken. Daarnaast experimenteren ze volop met infusies van kruiden en botanicals. Tegelijkertijd zien producenten, importeurs en verkopers een groeiende vraag vanuit de consument. Dus wordt er meer geïnvesteerd en groeit het aanbod snel in kwantiteit en kwaliteit.”

Opvallend genoeg zijn het vaak de professionals die hun geld verdienen met drankverkoop die kritisch of ronduit negatief zijn over alcoholvrije dranken. “Retailers, sommeliers, horecaondernemers lijken niet snel onder de indruk. Vaak zijn ze het vak ingerold omdat ze zelf drankliefhebbers zijn. En eerlijk is eerlijk. De eerste alcoholvrije wijnen werden gemaakt van slechte wijnen, omdat het zonde werd gevonden om alcohol uit goede wijn te halen. En de eerste generaties alcoholvrije bieren waren niet om over naar huis te schrijven. Maar in de afgelopen vijf jaar is er veel veranderd. Inmiddels durf ik te stellen dat er echt goede alcoholvrije alternatieven op de markt zijn.” Dat is dan ook Langereis’ oproep aan de sceptici. “Verdiep je in het aanbod. Proef! Ga op onderzoek uit. Kies wat je zelf lekker vindt, wat past bij jouw zaak en doelgroep en schenk het vervolgens met hetzelfde enthousiasme als de rest van je aanbod.

What to Drink

Esmee Langereis is journalist, podcastmaker, wijnschrijver en 0.0-kenner. Ze was onder meer chef-redactie en wijncolumnist van het foodmagazine Elle Eten. Van daaruit ontwikkelde ze zich tot professioneel wijnschrijver. Ze haalde haar internationaal wijndiploma en werd gevraagd als co-auteur van wijngids De Grote Hamersma. Sinds 2020 is ze wijnschrijver voor NRC en vanaf januari 2024 heeft ze in Het Parool een vaste rubriek over alcoholvrije dranken. 

Begin 2023 lanceerde Langereis What to Drink, een digitaal platform en een wekelijkse nieuwsbrief, met als doel consumenten en professionals wegwijs te maken in het onstuimig groeiende aanbod van <0.5%. Op de website is aandacht voor wijn, bier, spirits, frisdranken en niche-producten. Ze geeft ook advies aan horecaondernemers, sommeliers en retailers over hun alcoholvrije aanbod. 

De route van wijn naar 0.0

“Ik ben in de wijn gerold toen ik bij Elle Eten ging werken. Op het punt dat het wijnproeven en beoordelen een herhaaloefening begon te worden, kreeg ik eind 2019 de diagnose darmkanker. Gelukkig ben ik daar vrij snel van genezen. Een bijeffect is echter dat ik in die periode ben gestopt met drinken. Ik ben geen overtuigd sober prediker. Mijn hele leven was doordrenkt van de alcohol, maar inmiddels is de behoefte verdwenen. Tegelijkertijd ben ik wel een verwend nest dat graag iets lekkers in haar glas wil. Dus ging ik op zoek. Via What to Drink wil ik de zoekende consument de weg wijzen in het groeiende No & Low aanbod. Alcoholvrij bleek een hele innovatieve categorie en voor mij als journalist is dat spannend om in te duiken. Wat ik deed met wijn, doe ik nu met alcoholvrij. Ik proef en beschrijf. Ik ben kritisch op smaak en zoek echt naar iets interessants.”

Wil je als professional op de hoogte blijven van de ontwikkelingen van alcoholvrij, dan is de nieuwsbrief van Esmee een aanrader: aanmelden kan op whattodrink.nl