Het is bijna elke dag wel een dag van iets. Komende dinsdag – op 8 februari – is het Nationale Tostidag, vier jaar geleden gelanceerd door Heinz (van de ketchup). In 2021 kwam daar een tweede concurrerende tosti-feestdag bij: De Dag van de Tosti, geïntroduceerd door onder anderen Beemster Kaas en The Tosti Club. Die vindt later dit jaar plaats op 12 april. Aan aandacht geen gebrek dus. Food Inspiration belicht de stand in tostiland.

1. KROKANTE KROEGKAMERAAD (20e eeuw)

De tosti kaas of ham-kaas. In ons land was het decennialang vooral een krokante kroegkamereraad. Honderdduizenden werden er verkocht in café-bars. Vaak was het het enige warme item dat uit de kleine keukentjes kwam. 

De tosti of croque monsieur heeft zijn oorsprong in een Parijs’ café rond 1910, aldus de overlevering. Volgens taaldeskundigen is tosti een Italiaanse verbastering van het Engelse woord ‘toast’. Sinds het traditionele café op de hoek steeds meer uit het straatbeeld verdwijnt, maken gespecialiseerde tostiformules opgang.

2. TOSTI ALS KERNPRODUCT (2005-2015)

Rond 2005 leek de tosti als kernproduct van een horecaconcept kansrijk. Zo had het concept Tosti World vestigingen in enkele steden (vanuit Rotterdam wordt momenteel gewerkt aan een comeback). Populair waren ook de outlets met warme panini’s van La Place. Over La Place gesproken: oprichter Paul Bringmann voorspelde een jaar of zes geleden een grote toekomst voor ‘warme brood’ in de foodservice.

Naast warm brood, lijkt gesmolten kaas populair. Kaas als kernproduct maakt al enige tijd opgang in de VS – zoals de groeiformule Melt Shop – en in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in Nederland openden inmiddels kaasbars. De groeibelofte voor tostizaken werd in de jaren 0 van deze eeuw nog niet ingelost. Vrij geruisloos verdwenen veel van de tostispecialisten van het eerste uur weer van het horecatoneel. Maar zo'n 7 à 8 jaar later keerde de tostihoreca terug. En dit keer lijkt het een blijvertje.

3. MULTI-UNIT TOSTI’S (2015-nu)

Nederland telt inmiddels een handvol tosticoncepten met meer vestigingen. The Tosti Club is de onverbiddelijke marktleider. Gestart in 2015, waren er al de nodige stand-alone vestigingen en pilots in tankshops. Eind 2020 nam Spar een meerderheidsbelang. Steeds meer Spar-(gemaks)winkels verkopen tosti’s via The Tosti Club als instore-concept. Deze en twee andere merken:

  • The Tosti Club, 26 vestigingen. De tosti’s zijn onderverdeeld in de segmenten klassiekers, vlees, vis, vega, zoet en kids. In de grote vestigingen is een tostiproeverij mogelijk, die bestaat uit zes mini-tosti’s. Tosti’s on demand zijn er ook: 1. Kies broodsoort, 2. Kies kaas, 3. Kies topping en 4. Kies spread.

  • Happy Tosti, 7 vestigingen. Happy Tosti is een sociale onderneming, die werk biedt aan mensen met een beperking. Maar daarnaast staat ook 'goed doen voor de omgeving' centraal. De Croque Monsieur is de bestseller: gerookte ham, biologische oude kaas, bechamel en Gruyère zijn de ingrediënten.

  • Toastable, 3 vestigingen, binnenkort 4. Tosti The Legend bevat gegrilde kip met bacon, paprika, rode ui, kaas en kerriemayo. Toastable onderscheidt zich door een tosti die, net als de Big Mac, opgebouwd is uit drie etages van broodslices.

4. ANDERE TOSTI-SPECIALISTEN

Naast deze multi-unit formules zijn er inmiddels nog tal van andere stedelijke tostispecialisten. Anders dan voorheen wordt al lang niet meer gewerkt met dunne plakken wit casinobrood. Vaak wordt tegenwoordig smaakvol robuust en donkerder brood gebruikt, regelmatig ook zuurdesem. Drie voorbeelden van de vele tientallen zelfstandige tostispecialisten in ons land:

  • Tostibar Dikke Mik in Weert blinkt uit in creatief belegde warme sandwiches. Zoals: tosti met kroketragout, Zaanse mosterd en warme kaas; tosti brie, peer, vijgencompote en walnoten én de tosti met pulled pork, gerijpte cheddar, coleslaw, kaas, bosui, prei en rode ui.

  • Toast & Tosti in Zaltbommel bestaat sinds 2019. Naast een speciaal aanbod van vegetarische en kindertosti’s, vermeldt de kaart tosti’s als tosti Elvis Presley (bacon, banaan, pindakaas) en tosti Duits met bockworst, kaas, zuurkool en grove mosterd.

  • De Tosti & Ezprezzo Bar in Arnhem voert een super-de-luxe tosti op de kaart. De tosti Haute de Beef kost een tientje en is rijk belegd met boeren-truffelkaas, Gasconne rosbief, uiencompote, zongedroogde tomaatjes, pousse de blette-sla en truffelmayonaise. En net als bij veel branchegenoten staat er ook een zoete tosti-variant op de kaart. In Arnhem is dit de tosti Oh my Choco! met banaan, Nutella, walnoten, hazelnoten, karamel en poedersuiker.