"We worden bang voor elkaars gezelschap"

Walter Seib reed deze week naar Schiphol en zag de vliegtuigen geparkeerd staan. Hij vroeg zich af of hij in een Netflix-serie zat, een slechte serie. Hij is CEO van een van de grootste horecabedrijven van Nederland. Met 3.000 medewerkers en tal van formules op de luchthaven en op belangrijke treinstations. In Nederland doen ze nog slechts luttele procenten van hun normale omzet. Zijn bespiegelingen over de impact van corona. "Als er geen vaccin komt tegen COVID-19 is de impact voor foodservice extreem groot. Niet alleen economisch maar ook op consumentengedrag."

Welke type restaurants worden het hardst getroffen?

"Als ik kijk naar de gehele Nederlandse markt worden de fullservice restaurants het hardst getroffen. De teller staat bij hen op 0% omzet. Een paar restaurants proberen met het bezorgen van eten nog iets te verdienen. Sommige lukt dat, maar voor de meeste bedrijven is dat geen verdienmodel. Ook de cafés zijn zwaar geraakt met geen stuiver omzet. Ik zie de quickservice restaurants bestendiger zijn tegen de coronaschok. Dat blijkt ook uit data van de vorige crisis van 2008. Dankzij hun drive thru en home delivery boeken quickservice restaurants omzet. Ik denk dat het ons twee tot drie jaar gaat kosten om weer het niveau te halen van voor de coronacrisis."

Wat is de beste strategie om hier doorheen te komen?

"Cash is king. Iedereen in de foodserviceketen is bezig met liquiditeit. In de hele keten, ook bijvoorbeeld bij groothandels. Er zijn niet zoveel groothandels meer maar bij hen komt er ook nauwelijks omzet binnen. Omdat iedereen zijn liquiditeit bewaakt worden betaaltermijnen verlengd naar 60 of 90 dagen. En die leveranciers hebben ook weer kleine producenten die cash nodig hebben. Het hele radarwerk komt tot stilstand. Ik heb een vriend met een horecagroothandel die nog 10% omzet heeft. Hoe lang is dat vol te houden?"

Zie je ook effecten buiten foodservice?

"Afgelopen weekend was ik in Leeuwarden en kocht ik 's middags een hemd en pullover. Ik was de eerste betalende klant in hun winkel. Met de verkoop van de collectie die nu in de winkel ligt financieren ze de volgende. Hoe moet dat nu gaan als je de cash niet hebt? Ook voor non-food retail zijn de gevolgen groot. Moet ik een nummertje gaan trekken voor bezoek aan een bouwmarkt, Ikea of het Kruidvat? Omdat we maar met een bepaald aantal mensen de winkel in mogen? En wat gebeurt er met attractieparken? Moeten we een jaar van te voren een ticket kopen omdat er maar zoveel mensen tegelijk worden toegelaten?"

Wat doet deze crisis met ons?

"We worden bang voor elkaars gezelschap. We willen niet meer dichtbij elkaar zijn. We denken nu: kom niet in de buurt van mensen want je kunt er ziek van worden, zelfs aan dood gaan. Angst is een slechte raadgever. In China kunnen we onze restaurants weer  langzaam openen. Maar daar moeten we in de zitgebieden nu wel anderhalve meter afstand creëren tussen onze gasten. Social distancing in restaurants. Hoe gaan we dat organiseren? Wat betekent dat voor de kpi's? Gaat het nog wel lukken om restaurants te exploiteren?"

Wat voor effecten zie je nog meer?

"Ik kijk naar de feiten, stel vragen en maak mijn analyse. Social distancing staat haaks op onze menselijke behoefte. We hebben elkaar nodig: the human being is not designed to be alone. Sociaal isolement is niet gezond. Hoeveel mensen gaan hieraan dood? Ik heb het antwoord niet, maar stel wel deze vraag. Wij hebben bepaald dat de mensen die in verpleeghuizen wonen geen bezoek meer mogen krijgen. Dat hebben we niet aan hen zelf gevraagd. Is dat verbod wel in lijn met hun wens? En wat leren we onze kinderen nu in deze periode? Wat nemen we eigenlijk van hen af? De boodschap is: pas op, je kunt dood gaan als je elkaar aanraakt. Intermenselijk contact is gevaarlijk voor je. Dat is niet wat je als ouder wil meegeven aan je kinderen."

Stel je vraagtekens bij de intelligent lockdown?

"Weet je hoeveel mensen er dagelijks dood gaan in Nederland? Ruim 400 mensen. Daar maken we ons niet zo druk over. Nog een ander onvoorzien effect: ons zorgsysteem wordt nu zwaar belast door de behandeling van coronapatiënten. Dat betekent dat driekwart van de geplande operaties worden uitgesteld. Hartpatiënten die op een bypass zitten te wachten bijvoorbeeld. Hoeveel mensen zullen daardoor gaan sterven? We weten het niet, maar de vraag die erachter ligt is: hoe ver willen we gaan? Begrijp me goed: ik sta achter het redden van mensen, achter het beleid van onze regering. Maar de wereldwijde quarantaine heeft onvoorziene consequenties die we ook onder ogen moeten zien. Want volgend jaar kan ons een volgend virus treffen. Wat gaan we dan doen? Weer de boel op slot zetten?"

Met welk scenario houd jij rekening?

"Ik hoop dat er snel een vaccin komt maar het laat waarschijnlijk nog een tijdje op zich wachten. Ik zie het proces van globalisering daarom een stap terug doen. Deglobalisering. Bedrijven en overheden gaan zich afvragen of ze in eigen land dingen kunnen maken in plaats van elders in te kopen. Het zakelijk reizen zal daardoor gaan afnemen. Ik zie ook de verschuiving in machtsverhoudingen van west naar oost accelereren: China wordt belangrijker dan de Verenigde Staten. Ook gaan landen zich meer afsluiten voor buitenlandse bezoekers. Het is niet ondenkbaar - en dat klinkt als science fiction - dat je twee paspoorten krijgt: een gewoon paspoort en een medisch paspoort. Als je niet gezond bent, mag je het vliegtuig niet in."

Wat verwacht je voor 2020?

"Ik ben een positief mens. We zijn ontworpen om te overleven. En met deze crisis gaat dat ook gebeuren. Maar mijn slechtste scenario op maandag is mijn beste op woensdag. Eerst moet de VS door de crisis heen. Dat duurt nog minstens tien weken. En dan hoop ik dat we na de zomer met HMSHost op de helft van de omzet zitten. De steun van de regering is voor de komende maanden geweldig. Maar zijn we in staat om iedereen daarna aan het werk te houden als de omzet maar voor de helft terugkeert? Het is nu een slagveld en daarna kijken we wie er nog overeind staat."