De Scandinavische keuken is de laatste jaren vooral bekend vanwege The New Nordic Cuisine, maar de subregio in Noord-Europa dankt zijn roem op culinair vlak ook aan oudere tradities zoals die van Fika en de bijbehorende baksels.
The New Nordic cuisine is een culinaire stroming waarbij de focus ligt op seizoensgebonden producten uit de directe omgeving. Restaurant Noma** in Kopenhagen was – onder leiding van chef René Redzepi – de voortrekker van deze trend in de gastronomie. Tegelijkertijd kent Scandinavië ook oude tradities en worden er veel specerijen gebruikt die oorspronkelijk niet uit de regio komen. Denk bijvoorbeeld aan kardemom en kaneel.
Een aantal fun facts over de Scandinavische eetcultuur op een rij
-
De New Nordic Cuisine werd in het leven geroepen in 2004 door René Redzepi en Claus Meyer van het toen pas geopende restaurant Noma**. Op hun uitnodiging kwamen chef-koks en foodprofessionals uit verschillende Scandinavische landen bijeen om thema’s als 'zuiverheid, eenvoud en versheid' te bespreken, evenals de noodzaak om meer gebruik te maken van seizoensgebonden producten. Restaurants werden aangemoedigd om traditionele gerechten te ontwikkelen waarbij gebruik werd gemaakt van ingrediënten die profiteren van het klimaat, het water en de bodem van de lokale regio.
-
Voordat de Amerikanen met all-you-can-eat-buffetten kwamen, was er smörgåsbord; een Scandinavische maaltijd (oorspronkelijk Zweeds) waarin eten wordt uitgestald op tafel. Smörgåsbord betekent letterlijk 'beboterde tafel'. Op de tafel ligt een scala aan kleine gerechten, zowel warm als koud. Een traditioneel smörgåsbord begint met vis, gaat over naar koud vlees en vervolgens naar warme gerechten. Kaas ligt aan het einde. In Denemarken heet de maaltijd det kolde bord ook wel 'de koude tafel'.
-
Zoetigheden zijn deel van het dagelijks leven in Scandinavië. In Zweden horen zoete baksels zelfs bij het speciale eetmoment, Fika; koffie met iets lekkers. Koffiepauzes zijn zo belangrijk voor de Zweden, dat het bij veel bedrijven verplicht is om overdag een bepaalde tijd vrij te krijgen om fika te houden. Ikea heeft er zelfs een paragraaf over op hun corporate website: “Fika is meer dan een koffiepauze, het is een tijd om te delen, contact te maken en te ontspannen met collega's. Enkele van de beste ideeën en beslissingen ontstaan tijdens fika.”
-
In Nederland is de Scandinavische cinnamon buns al jaren populair. Afwijkender is zijn alternatieve zusje, de kardemom bun, die in landen als Zweden en Denemarken met net zoveel gretigheid wordt gegeten. Het zoetje broodje krijgt door de kardemom een frisse en hartige bijsmaak. Kardemom wordt niet alleen gebruikt voor gevlochten broodjes, maar is vaak te vinden in andere soorten feestelijke baksels en is populair in kruidige kerstdrankjes. Kardemom wordt per hoofd van de bevolking in Zweden ongeveer 60% meer gebruikt dan in de VS. Lang werd gedacht dat het product door de handel van Vikingen in Scandinavië werd geïntroduceerd. Maar uit recenter historisch onderzoek blijkt dat de Moren verantwoordelijk zijn voor de introductie van het kruid in de noordelijke Europese landen, nadat ze zich in de 8e eeuw op het Iberisch schiereiland (Spanje & Portugal) vestigden.