Het is bijna een jaar geleden dat de horeca te maken kreeg met de eerste coronalockdown. De huidige en de vorige lockdown missen hun effect op de gastvrijheidsbranche en de foodmarkt niet. Food Inspiration zet 12 trends op een rij die door de pandemie zijn versneld.

Foto door: stockstudioX

Dat er op veel vlakken sprake is van trendversnelling, lijdt geen twijfel. Lastig is het om van tevoren in te schatten welke turbulentie blijvend zal beklijven. Wel zeker is: menig ondernemer verkent in deze periode wegen die hij of zij niet eerder bewandelde. Sommige ingezette of versnelde trends zullen lang nagalmen.

1. Maaltijdbezorging en afhaal

Maaltijd- en boodschappenbezorging groeide voor corona al jaren telkens met dubbele cijfers. Door corona trad een onmiskenbare groeiversnelling op. Ettelijke duizenden restaurants openden een virtuele vestiging op maaltijdplatforms. Daarnaast kreeg take-away een boost.

Vraag na corona is of alle restaurants door zullen gaan met afhaal en bezorging. Immers: het geeft onrust in het restaurant, je hebt extra medewerkers nodig én het netto rendement laat vaak te wensen over. Zeker is: een substantieel deel van de branche deed met bezorging en take-away waardevolle ervaring op.

2. To Go is ingeburgerd

De hoofdpersoon in de coronacrisis, onze premier, mag je wel het boegbeeld noemen van coffee to go. Al jaren haalt hij koffie op zijn vaste Haagse adresje; het beeld van Mark Rutte in de media met een koffiebeker in de hand is welhaast iconisch. Dranken en eten to go en on the go waren voorheen vooral een grootstedelijk fenomeen. To go is als gevolg van corona ingeburgerd in het hele land.

3. Zoomen en teamen

Thuiswerk en overleg op afstand via Zoom, Teams en andere online platforms werden de norm. Dit mist zijn effect op de foodservice niet. Menig bedrijfscateraar stelt dat de pandemie de functie van het bedrijfsrestaurant voorgoed heeft veranderd. De verwachting is dat werkenden structureel minder fysieke afspraken buiten de deur zullen hebben en minder op de werkplek present zullen zijn.

Cateraars in bedrijven en organisaties moeten zichzelf opnieuw uitvinden. Vraag is bijvoorbeeld: hoe rendabel is het om bij bedrijfsrestaurants nog eigen keukens te hebben?

4. Herwaardering horeca

Nooit eerder stond de horecabranche zo nadrukkelijk in het brandpunt van de belangstelling. Nooit eerder werden de geneugten van cafés en restaurants zolang node gemist. De realiteit is dat mensen zich doorgaans snel weer aanpassen aan het nieuwe normaal als corona eenmaal uit het land is. Toch zal op de korte en middellange termijn sprake zijn van een herwaardering van de horeca.

5. Personeelsgebrek nog nijpender

We zijn het bijna vergeten. Voordat corona over ons land kwam, kampte de horeca met een chronisch gebrek aan personeel. Er waren zelfs restaurants die hun openingsuren beperkten omdat ze geen goede koks konden krijgen.

Tijdens de lockdowns verlieten tienduizenden medewerkers de branche. Dit zal na de heropening veel horecabedrijven voor grote uitdagingen stellen. Wie goede medewerkers aan zich weet te binden, heeft de beste kaarten naar succes in het spel in handen. Zeer waarschijnlijk is dat de krapte op de arbeidsmarkt de lonen omhoog zal jagen.

6. Online kooklessen

Kookcursussen, workshops voor barista’s, bierista’s en aankomende vinologen. Je kunt het zo specialistisch niet bedenken, of je kunt als foodie of professional online terecht om je skills bij te schaven. Chefs en specialisten delen hun kennis en vaardigheden volop online. Een deel van deze initiatieven zal blijvend zijn. Daarnaast maakten livestreams in allerlei vormen opgang; de camera en beeldende aanwezigheid online is een blijvend fenomeen. 

7. Vleesloos en streekgebonden

De uitbraak van corona wordt gelinkt aan een dierenmarkt in China. Een deel van de Nederlanders zal hierdoor ongetwijfeld kritischer zijn gaan kijken naar de eigen vleesconsumptie.

In 2019 beleefden we de doorbraak van vleesloze, en dus plantaardige, consumptie. Supermarkten, restaurants, fastfoodbedrijven: alle introduceerden ze de laatste jaren op grote schaal plant-based gerechten. Het veganistisch dieet krijgt door de coronapandemie meer volgers. Daarnaast zal een toenemend aantal consumenten belang stellen in de herkomst van eten; de animo voor streekgebonden ingrediënten kreeg blijvend een stimulans.

8. Focus op hygiëne

Welk blijvend effect corona precies zal hebben op de persoonlijke- en voedselhygiëne is nog de vraag. Wel toont de pandemie aan dat we als mensen een gevaar voor elkaar kunnen vormen. Vraag is bovendien of de voorkeur voor cq trend naar voorverpakt voedsel blijft aanhouden. Voorop gesteld dat we voorlopig van nieuwe pandemieën verschoond blijven, zal de hernieuwde focus op hygiëne op z'n minst doorijlen op de korte en middellange termijn.

9. Nieuwe verkoopconcepten

De drive-through. Winterterrassen. Horecawandelingen. Take-away, afhaalpunten. Food to go en on the go. Veel horecabedrijven experimenteerden met nieuwe concepten om hun bedrijfsvoering op z’n minst enigszins te kunnen continueren. Dit zal onherroepelijk leiden tot andere keuzes voor de toekomst.

10. Demonisering van de dikkerds

De aandacht voor inclusie (“iedereen kan zichzelf zijn en meedoen”) is de laatste jaren groot. Voor mensen met overgewicht lijkt dit niet te gelden; ze waren voor corona al niet zelden het mikpunt van spot en hoon op met name sociale media. IC-deskundigen stellen dat driekwart van de coronapatiënten op hun afdeling overgewicht hebben.

Het heeft er alle schijn van dat in onze inclusiever wordende samenleving de “demonisering van de dikkerds” verder doorzet en het adagio “eigen verantwoordelijkheid” luider zal klinken. In elk geval staat het thema "obesitas" nóg nadrukkelijker dan voor corona op de agenda. 

11. Dark kitchens

In ons land stond voor corona de dark kitchen in de kinderschoenen. Mede door de pandemie neemt het denken over lokale keukens zonder zitgedeelte een vlucht. Dat ook grootschalige productiekeukens voor maaltijden, in het verleden primair het domein van zorgcateraars, nieuwe kansen kunnen bieden, bewijst Vermaat Groep met de productie van high-end maaltijdboxen in zijn nieuwe keuken in Amsterdam-Diemen.

12. Effecten op de foodretail

Foodspeciaalzaken, zoals slagers en bakkers, kwamen tijdens de lockdown meer in trek. Hiermee kwam een einde aan een lange periode waarin ze steeds meer marktaandeel kwijtraakten aan supermarkten. Vraag is of speciaalzaken deze positieve trend na corona kunnen vasthouden.

Vraag is ook: wat doen supermarkten met foodservice?

Voor corona waren vrijwel alle grote merken doende horecaconcepten te ontwikkelen of, in het geval van Jumbo en La Place, te adopteren. Supermarktconcerns hebben dankzij corona veel investeringskracht om deze ontwikkeling verder vleugels te geven. Aan de andere kant hebben ze ook de kwetsbaarheid van horeca en de kracht van hun corebusiness ervaren.