De herdenking van het slavernijverleden en het Keti Koti Festival vindt ieder jaar plaats op 1 juli. Een gerecht dat gegeten wordt op deze dag is Heri Heri – een traditioneel Surinaams gerecht, dat bestaat uit een combinatie van knollen, aardvruchten, vis en ei. Ook dit jaar wordt het gerecht voor allerlei feestvierders op verschillende plaatsen bereidt. Door heel Nederland wordt vandaag het slavernijverleden met maaltijden herdacht.

Lelani Lewis is chef-kok, foodstylist, zelfbenoemd voedselactivist en bedenker van Code Noir, een kookboek en dinerserie over de effecten van kolonialisme op de Caribische keuken. Voor Keti Koti organiseerde zij op 1 juli een speciaal diner rondom de oude en lang vergeten Afrikaanse rijstkorrel in het Amsterdamse fotomuseum FOAM. Daar staat de lang vergeten Afrikaanse rijstkorrel centraal. 

De hele avond zijn interactieve elementen die gasten aanmoedigen om te vragen waar ons eten vandaan komt en welke rol de tot slaaf gemaakte Afrikanen hebben gespeeld om het op ons bord te krijgen.

Food Inspiration sprak Lelani Lewis eerder over de koloniale geschiedenis die zij zichtbaar maakt op ons bord. Lewis: "Bijna iedere Nederlander kent het beroemde schilderij 'De Aardappeleters' van Vincent van Gogh; een beeld dat onmiddellijk wordt geassocieerd met de Nederlandse eetcultuur. Aardappelen komen oorspronkelijk alleen helemaal niet uit Europa, maar uit Zuid-Amerika. We staan zelden stil bij de complexe herkomst van het eten op ons bord."

Cariben in de spotlight

Met haar diners, workshops en haar kookboek, onder de naam Code Noir wilLewis het culinaire erfgoed van de Cariben in de spotlight zetten. "Als we denken over eetcultuur, brengen we dit vaak in verband met positieve aspecten zoals diversiteit, rijkdom aan smaken en culturele interactie. Ik ben ervan overtuigd dat eten mensen samenbrengt, maar we moeten ons wel bewust zijn van de geschiedenis achter verschillende eetculturen. In die geschiedenis zitten ook pijnlijke onderwerpen zoals kolonisatie, slavernij en – gedwongen en vrijwillige – migratie. Ik wil ervaringen creëren waarin gasten een beter begrip krijgen van de culturele en koloniale erfenis van wereldwijde handelsroutes en de effecten op de Caribische keuken en cultuur. De naam Code Noir is rechtstreeks geïnspireerd op 'Le Code Noir', een decreet dat de leefregels voor slaven in het Franse koloniale rijk vastlegde.

Code Noir

Slavernij werd in de 17e eeuw in Franse kolonies aan wetten gebonden door ‘Le Code Noir’. Met in totaal 60 artikelen regelde ‘Code Noir’ alle aspecten van het leven van tot slaaf gemaakte mensen. Huwelijken, begrafenissen, straffen en voorwaarden waaraan ze moesten voldoen om hun vrijheid te verwerven. Dit werd door sommigen als een verbetering op de bestaande wetten met betrekking tot slavernij beschouwd, maar werd door anderen zwaar bekritiseerd en veroordeeld.

Le Code Noir is twee keer gepubliceerd; allereerst in 1685, gericht op de Franse koloniën op de Antillen, en vervolgens in 1724, gericht op de koloniën in Louisiana. De ‘zwarte code’ werd in 1848 officieel afgeschaft, maar het duurde nog tot 10 mei 2001 voordat de Franse regering nieuwe wetten schreef waarin de slavenhandel officieel werd veroordeeld, en Code Noir als een misdaad tegen de menselijkheid werd vastgelegd.

Iedere gang vertelt een verhaal

De diners van Code Noir bestaan vaak uit verschillende gangen, die elk een verschillend tijdvak binnen de Caribische geschiedenis representeren. Lewis: “Omdat de geschiedenis van de Caribische keuken zo uitgebreid is, besloot ik om het verhaal en de gangen op te bouwen aan de hand van verschillende soorten zetmeel. Iedere regio heeft wel een vorm van zetmeel waarmee de eetcultuur in verband wordt gebracht, een basaal product dat als het ware symbool staat voor een bepaalde keuken. In Nederland zijn dat aardappels.”