In Nederland is 39,7% van de eiwitten die consumenten kopen in de supermarkt plantaardig en 60,3% dierlijk. Dit blijkt uit de eerste gezamenlijke ‘Eiweet-meting’ van de supermarkten Aldi, Dirk, Ekoplaza, Jumbo, Lidl en Plus. 

De publicatie van de eiwitverhouding, werd uitgevoerd in samenwerking met de Green Protein Alliance en ProVeg Nederland en in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het betreft een gewogen gemiddelde van de resultaten van de verschillende supermarkten.

Doel supermarkten met Eiweet-meting

Vrijwel alle supermarktketens hebben als doel gesteld dat in 2030 60% van de eiwitten plantaardig is en 40% dierlijk. Uit onderzoek van Kieskompas blijkt ook dat een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking (80%) een dieet steunt dat meer plantaardig is dan het nu is. Nederlanders zouden volgens dit onderzoek open staan voor een dieet met gemiddeld 57% plantaardige en 43% dierlijke eiwitten.

Met de gezamenlijke publicatie luiden de supermarkten een nieuwe fase in de eiwittransitie in. Op basis van deze resultaten kan de voortgang worden gemeten en gemonitord. De overheid gebruikt de cijfers ook om de voortgang te monitoren van de kabinetsdoelstelling van 50/50 in 2030.

Freya Hiemstra van ProVeg Nederland: “De publicatie van de eiwitverhouding is een mijlpaal voor de eiwittransitie in de supermarkt. Het laat zien dat supermarkten transparant zijn over de opgave waar ze voor staan en serieus stappen willen zetten naar een meer plantaardig dieet.” 

Lees ook: Een gulden middenweg oplossing tussen een omnivoor en een plant-based dieet »

Van 40/60 naar 60/40

Hiermstra: “Om in zes jaar tijd de verhouding te veranderen van 40/60 naar 60/40 moeten de supermarkten nog flinke stappen zetten.” Het in kaart brengen van de eiwitverhouding helpt supermarkten om helder te krijgen waar ze nu staan en welke gerichte maatregelen genomen moeten worden. Dat proces is nu volop aan de gang. Jumbo kondigde onlangs aan te stoppen met tijdelijke van/voor-aanbiedingen op vers vlees, omdat uit analyses bleek dat ze hun tussendoel van 50/50 in 2025 onder meer kunnen halen door te stoppen met deze promoties. 

Lees ook: Jumbo schrapt als eerste supermarktketen de vleesaanbiedingen »

Aanpak van supermarkten

Lidl en Plus experimenteren met het plaatsen van vleesvervangers in het schap direct naast het vleesproduct dat ze vervangen en Aldi en Dirk hebben recent hun doelstellingen aangescherpt. Ekoplaza heeft al veel plantaardige stappen gezet en is op dit moment de enige supermarkt die al meer plantaardige dan dierlijke eiwitten verkoopt.  

Jessie van Hattum van de Green Protein Alliance: “De komende jaren gaan we deze meting herhalen en verwachten we de stappen die supermarkten zetten ook terug te zien in de cijfers. Ook zitten we met cateraars om tafel om met ‘Eiweet’ aan de slag te gaan, zodat we een steeds completer beeld krijgen van de eiwittransitie in Nederland.” 

Meten met Eiweet

De verhouding dierlijke en plantaardige eiwitten is berekend met de Eiweet-methodiek. Op basis van alle verkochte producten in een jaar - van broccoli tot biefstuk en van slagroomtaart tot pizza - is de hoeveelheid verkochte dierlijke en plantaardige eiwitten berekend. De Green Protein Alliance en ProVeg Nederland hebben de data gevalideerd. Van Hattum: “Ik vind het geweldig om te zien dat zes supermarktketens transparant zijn over hun eigen eiwitverhouding en de manier van meten.” 

Opvallende inzichten Eiweet-monitor

De Eiweet-monitor geeft inzicht in de verdeling van de dierlijke en plantaardige eiwitten over verschillende productgroepen. Van Hattum: "Opvallend is dat van alle verkochte plantaardige eiwitten slechts 5% afkomstig is uit plantaardige bronnen zoals peulvruchten, noten en alternatieven voor vlees en zuivel." Het grootste deel van de plantaardige eiwitten die de klanten in de supermarkt kopen, komt uit andere producten zoals brood, rijst, groente en fruit. 

Freya Hiemstra van ProVeg Nederland: “De uitsplitsing van de vier ‘Eiweet-groepen’ geeft inzicht in de knoppen waar supermarkten aan kunnen draaien om de verhouding meer plantaardig te maken. Het aandeel dierlijk moet vanzelfsprekend aanzienlijk omlaag om doelstellingen te kunnen halen. Tegelijkertijd liggen er ook kansen voor het stimuleren van meer plantaardige producten zoals peulvruchten, noten en gezonde alternatieven voor vlees en zuivel, en het vervangen van dierlijke ingrediënten in samengestelde producten.” Niet elk dierlijk eiwit hoeft echter vervangen te worden door een plantaardige. De gemiddelde Nederlander eet meer eiwitten dan nodig is voor een gezond dieet. 

Doelen supermarkten

De komende jaren gaat duidelijk worden of de supermarkten de eiwittransitiedoelen gaan halen. De gezamenlijke meting, doelstellingen en stappen die al worden gezet laten zien dat de supermarkten de eiwittransitie serieus nemen. 

Albert Heijn is actief betrokken geweest bij de ontwikkeling van de Eiweet-methodiek, maar meet op dit moment nog niet volgens de Eiweet-systematiek. De supermarkt heeft laten weten dat ze voornemens zijn om aansluiting te zoeken bij de volgende fase van Eiweet.

De Green Protein Alliance en Proveg Nederland zullen de supermarkten ondersteunen met het zetten van stappen in de eiwittransitie, en de komende jaren de Eiweet-monitor herhalen.

Lees ook: Het eten van kip is een slimme stap vooruit in de eiwittransitie »