"Daaaaaar komt het vliegtuigje.” Een bekende zin van ouders om hun kinderen te verleiden dingen te eten die ze niet lekker vinden. Om ouders bij te staan in de strijd lanceerde voedselproducent HAK begin dit jaar ‘Het Helpende Bord’. Het ontwerp van het bord stimuleert kinderen in hun onderbewustzijn meer erwtjes, broccoli en andere groentes te eten. 

Coverfoto: Interactief servies dat bijdraagt aan de creatie van een kunstwerk nadat er mee gegeten is, ontworpen door Jasper Udink ten Cate

Kinderen zouden gemiddeld tussen de 100 en 150 gram groenten per dag moeten eten. In de praktijk blijkt dat dit getal een stuk lager ligt, namelijk rond de 73 gram. HAK wil met Het Helpende Bord op een praktische manier dat structurele probleem aanpakken. 

Betere smaakbeleving door servies

Hoe kan een bord daarbij helpen, vraagt u zich misschien af? Het heeft alles te maken met onze zintuigen. De manier waarop een maaltijd gepresenteerd wordt draagt bij aan een betere smaakbeleving. Die beleving en de factoren die daarop effect hebben, worden sinds een aantal jaar zelfs (wetenschappelijk) onderzocht onder de noemer gastrofysica. Een pionier binnen dat veld is de Engelse professor en psycholoog Charles Spence. In zijn gelijknamige boek behandelt hij heel wat opmerkelijke onderzoeksresultaten. Wat blijkt? Servies heeft invloed op de smaakbeleving. Een toetje van een wit bord smaakt zoeter, althans in de beleving, dan van een zwart bord. Ook geven ronde borden een zoetere smaakbeleving dan hoekige borden.

 

Gastrofysica

De wetenschap van ‘gastrofysica’ draait om de multizintuiglijke factoren die samen onze eet- en drinkervaring bepalen, vaak zonder dat we het door hebben. Charles Spence onderzoekt deze factoren in een lab in Oxford samen met ‘gastrofysici’, chefs en restauranteigenaren. Zo ondekte hij dat het geluid van en tijdens het eten van aardappelchips een groot effect heeft op hoe we chips beoordelen. Spence beweert dat chips tot 15% meer knapperig worden ervaren wanneer het geluidsniveau van het eten luider is en wanneer daarbij meer hoge tonen te horen zijn. Het is dus verstandig om als  foodservice professionals stil te staan bij de vraag welke geluiden je gerechten maken tijdens het eten. Minstens net zo belangrijk is de vraag: Welke muziek draai je op de achtergrond? Klinkt er in een zaak Franse accordeonmuziek, dan worden er volgens onderzoek aanmerkelijk meer flessen Franse wijn verkocht dan wanneer er Duitse muziek klinkt.

 

Wetenschappelijke inzichten

Het Helpende Bord vormt qua uiterlijk een wereld van verschil met conventionele kinderborden. Geen aparte vakjes, vrolijke pastelkleuren of jip-en-janneke-illustraties. Nee, het bord is rond, wit en van keramiek. De makers spelen in op het begrip ‘spiegelen’. Het brein van een kind spiegelt zich continu aan dat van zijn of haar ouders. Ze doen niet wat hun ouders zeggen, maar doen wat hun ouders ook doen. Een bord dus, dat lijkt op het bord waarvan hun ouders ook eten.

Maar daar blijft het niet bij. In het stuk servies  zitten nog meer ‘nudgingtechnieken’ verwerkt. Het bord is namelijk groter dan een gewoon kinderbord. Hierdoor lijkt de portie kleiner, ook wel de Delboeuf-illusie genoemd. Voor de hersenen lijkt een maaltijd letterlijk behapbaarder. Daarnaast zijn sommige stukken op het bord nog witter van kleur dan op andere plekken. Door de groente daarbij in de buurt te leggen lijken ze aantrekkelijker. Last but not least is de meest ingenieuze doch simpele truc: het diepe kuiltje in het bord. Uit onderzoek blijkt dat wanneer er meer van iets op je bord ligt,  je er automatisch ook meer van eet.  Een verdieping in het bord zorgt ervoor dat ouders meer groenten kunnen serveren, zonder dat het meer lijkt. 

Foto: het Helpende Bord van HAK

Het bord van HAK bleek een groot succes. Direct na de introductie op 14 januari ontstond bij de webshop van de Bijenkorf een run op het bord. De fabrikant uit Giesen besloot daarom voor de derde keer in één maand op te schalen in productie.