Het is belangrijk nieuws voor restaurants en andere eetgelegenheden die platformbedrijven inschakelen voor de bezorging van hun gerechten. De afgelopen weken riepen rechters in drie Europese hoofdsteden in koor: de maaltijdkoeriers van Deliveroo en de chauffeurs van Uber hebben recht op een dienstverband.

Foto door: Deliveroo, Mikael Buck

Onze eigen Jitse Groen, de CEO van Just Eat Takeaway, twitterde in reactie, dat het einde van de platformeconomie zeer nabij is. Hoewel je denkt dat hij het hierbij over zijn eigen business heeft, is dit niet het geval. Groens bedrijf onderscheidt zich van platforms als Deliveroo en Uber. Just Eat Takeaway ziet zichzelf als een facilitair bedrijf, dat de afhandeling van bestellingen regelt en desgewenst de zogenaamde last mile overbrugt, de afstand tussen keuken en klant. Nee, Groen vindt dat zijn firma niet mag worden geschaard bij de platformeconomie.

Vaste dienst

Wat zeiden de rechters in Londen, Amsterdam en Madrid de afgelopen weken? Het komt in het kort op het volgende neer. Maaltijdkoeriers van Deliveroo kunnen niet beschouwd worden als kleine zelfstandigen (hoger beroepen in Amsterdam en Madrid) en hetzelfde geldt voor taxichauffeurs van Uber (Britse hooggerechtshof).

Redenen volgens de rechters: er is sprake van een gezagsverhouding tussen het bedrijf en de platformwerkers; de opdrachtgever bepaalt de tarieven; veel platformwerkers verdienen te weinig om noodzakelijke verzekeringen te kunnen afsluiten. Daarom, zo oordeelde men in Londen, Madrid en Amsterdam, kunnen maaltijdkoeriers en taxichauffeurs een arbeidscontract eisen. Ze moeten in vaste dienst worden genomen.

Last mile

Jitse Groen, wereldwijd een van de grootste spelers in de fooddelivery business, zag deze gerechtelijke uitspraken al van verre aankomen. Hij zit bovenop de wetgeving en nam er dus kennis van dat het Europees Parlement de platforms de duimschroeven jaar na jaar steeds steviger ging aandraaien. Al enkele jaren loopt Groen voor de troepen uit: hij predikt het vaste dienstverband. Anderhalf jaar geleden zei hij zelfs onverbloemd: “Geen zzp'ers meer.” Dat lijkt hem nu geen windeieren te leggen. Zijn platformende concurrenten krijgen het, nu de rechters hebben gesproken, knap lastig om zich te handhaven.

Zelfstandige serveerster?

Vraag is dus: wie bezorgt straks de maaltijden van jouw restaurant? Boeiende vraag is evenzeer: wat betekent dit alles voor andere zzp-achtige constructies in de horeca? Voordat het coronavirus uitbrak, ging een toenemend aantal medewerkers in de bediening en de keuken als zzp'er aan de slag. Hoe houdbaar zal dit in de nabije toekomst nog zijn? 

De trend in zowel het juridische als het politieke domein is helder. Hoe snel ontwikkelingen soms kunnen gaan, bleek vorig jaar. In drie maanden tijd vaardigde de minister een verbod af voor maaltijdbezorging door koeriers die jonger zijn dan 16.

Duidelijk is: we bewegen weg van flexbaantjes en schijnzelfstandigheid. Er breekt een tijd aan dat vaste dienstverbanden, tegen vermoedelijk hogere minimumlonen, weer vaker de norm zullen zijn.