Van Hotel Jakarta tot Ron Blaauw's Gastrobar Indonesia, van biologisch-Indonesische afhaaltoko to Michelinrestaurant De Rozario: elementen uit de Indische keuken zijn doorgedrongen tot vrijwel elk segment van de Nederlandse foodservice. Het ultieme gerecht? De Indische rijsttafel, die zelfs officieel erkend is als Immaterieel Cultureel Nederlands Erfgoed. 

Indonesische restaurants in Nederland

Nederland heeft het hoogste aantal Indonesische restaurants ter wereld, op Indonesië na dan. Ons land telt 295 Indonesische restaurants, aldus een telling van het Indonesische ministerie van Toerisme. Australië staat op de tweede plek met 162 Indonesische restaurants, de Verenigde Staten op plek drie met 89 zaken.

Ondanks de hoge dekking in Nederland neemt het aantal Indonesische restaurants in ons land echter wel af. Met name veel Chinees-Indische restaurants sluiten de deuren. In de afgelopen tien jaar is het aantal met ruim 22% gedaald. In 2014 waren er nog bijna 1.900 Chinees-Indische restaurants. In 2019 waren dat er nog 1.600. In 2025 ligt het aantal naar verwachting onder de 1.400. Enerzijds komt dat doordat opvolging lastig te vinden is. Anderzijds zijn er veel meer restaurants met buitenlandse keukens in Nederland bij gekomen, waardoor de consument vaker kiest voor andere keukens, zoals de Koreaanse of de Japanse. Overigens heeft het Chinees-Indische restaurant – ondanks de naam – vaak relatief weinig met de klassieke Indonesische keuken te maken. De term 'Indisch' werd na de Tweede Wereldoorlog aan Chinese restaurants toegevoegd om een grote publiek te trekken. 

Lees ook: Bij pop-uprestaurant ITU in Amsterdam eet je Indonesisch bij je cocktail »

Ron Gastrobar Indonesia

Een bekend Indisch restaurants in Nederland is die van Ron Blaauw: Ron Gastrobar Indonesia. In 2016 opende de chef in Ouderkerk aan de Amstel deze Indonesische variant van zijn gastrobar. Ook de zaak in Laren, geopend in 2020, is een ‘Indonesia’-variant. Op het menu staan Indonesische rijsttafels en à-la-cartegerechten. Blaauws vrouw is van Indische afkomst, waardoor de chef via zijn schoonfamilie zeer bekend is met de Indische keuken en tradities.

Het Chinees-Indonesische restaurant van Ron Blaauw – Gastrobar Oriental Downtown, gevestigd in Amsterdam — was ook jaren succesvol, maar is per 1 juni gesloten. Blaauw is op zoek naar een nieuwe locatie, waarin hij eveneens een Indonesia-vestiging wil openen.

Tijdens de coronaperiode kreeg Blaauw landelijke bekendheid met de Indonesische rijsttafels die hij in boxen door het hele land bezorgde. De boxen zijn nog steeds te bestellen voor thuis, via het platform van SOUS.

Indisch of Indonesisch?

De Indische en Indonesische keuken worden vaak met elkaar verward. Logisch ook, zowel de namen als de keukens lijken op elkaar. Ook in dit artikel worden de termen door elkaar gebruikt. Toch is er een verschil. ‘Indisch’ is de aanduiding voor mensen, keukens en tradities die voortkomen uit het voormalige Nederlands-Indië - het huidige Indonesië. Met de term 'Indonesisch' wordt verwezen naar de oorspronkelijke en de huidige bevolking van Indonesië. 

Volgens een schatting van het NIOD wonen er in Nederland tegenwoordig tussen de 1,5 tot 2 miljoen mensen met een Indo-Europese achtergrond.

Indonesische gastronomie 

Ook in de Nederlandse gastronomie is de Indonesische keuken inmiddels doorgedrongen. Er is zelfs een Michelinrestaurant met een door de Indische keuken geïnspireerde kaart: Restaurant de Rozario in Helmond. De vader van Jermain de Rozario is afkomstig uit Indonesië. De chef vertaalt de culinaire tradities uit zijn vaders geboorteland in de gerechten die hij serveert in zijn restaurant in Helmond.

Op steenworp afstand van De Rozario bevindt zich fine dining restaurant Nastrium, ook in Helmond, met eveneens een culinair menu met Indonesische invloeden. Chef Djailany van de Laarschot heeft net als De Rozario Indonesische roots.

Djailany van de Laarschot, foto door: Pieter D'Hoop

Indonesische catering: de blauwe hap

Binnen de verschillende disciplines van defensie wordt de Indische rijsttafel ook wel de blauwe hap genoemd. Van oorsprong werd deze maaltijd altijd op woensdag geserveerd aan de leden van de Koninklijke Marine. Deze ‘blauwe jongens’ brachten na hun diensttijd in Indonesië de liefde voor de Indische keuken mee terug naar Nederland. Later is de traditie ook overgenomen door andere onderdelen van de krijgsmacht. Inmiddels is de blauwe hap in de bedrijfsrestaurants van defensie niet meer weg te denken.

De Indische rijsttafel

Na de Indonesische onafhankelijkheid in 1945 is de rijsttafel overgewaaid naar Nederland, waar de gerechten zowel door traditionele Hollanders als door nieuwe Nederlanders met liefde ontvangen werden. Nog altijd is de Indische rijsttafel in ons land zeer geliefd, en sinds november 2022 zelfs officieel erkend als Immaterieel Cultureel Nederlands Erfgoed, en daarmee officieel onderdeel van de Nederlandse keuken. 

Kenmerkend voor de Indische rijsttafel is het evenwicht in de gerechten: warme satésaus met koude geblancheerde groenten, de vrij milde smaak van nasi met pittige sambal, zoete rendang met zure atjar. 

To go en delivery: de toko

Toko is Indonesisch voor winkel. Maar in Nederland gebruiken we de term ‘toko’ ook wel om een bepaald type winkel met buitenlandse specialiteiten aan te duiden. Nederland telt zo’n 280 toko’s, volgens cijfers van de KvK. Deze zijn overigens niet allemaal Indonesisch. Veel toko’s verkopen ook gerechten uit de Vietnamese, Indiase, Chinese, Surinaamse of Antilliaanse keuken. Daarnaast worden ook sommige Aziatische supermarkten aangeduid met de term toko.

Bijzondere toko's zijn er ook. Nederland kent een volledig biologisch-Indonesisch (afhaal)restaurant, genaamd 'BioToko', gevestigd in Zutphen en al 10 jaar gecertificeerd met het EKO-horeca goud keurmerk. De toko op misschien wel de meest opmerkelijke plek is de toko die gevestigd is in verzorgingshuis Raffy in Breda, een woonzorgcentrum voor Indische en Molukse ouderen. Naast een toko bevindt zich in de instelling ook een Indisch restaurant.

Veel van de Indonesische toko’s doen tegenwoordig ook aan bezorging. Maar ondanks de brede populariteit van Indonesische maaltijden, staan de gerechten niet in de top 3 van de meest bestelde maaltijden van Thuisbezorgd. Italiaanse, Amerikaanse, Japanse en Indiase gerechten scoren op dat gebied beter volgens de bezorgdienst.

Hotellerie: Jakarta

Een bekend Nederlands hotel met Indonesische invloeden is Hotel Jakarta in Amsterdam. Van 1870 tot 1970 voeren er vanaf de plek waar het hotel gevestigd is, op het huidige Java-eiland, boten tussen Jakarta en Amsterdam. Sinds 2018 is Hotel Jakarta geopend, het is een van de hotels van ​​hotelketen WestCord Hotels. In het hotel zijn diverse Indonesische invloeden verwerkt. In het restaurant, Café Jakarta, worden verschillende Indonesische gerechten geserveerd. 

Hotel Jakarta

De bekende Vlaamse hospitalitykenner Christel Cabanier schreef voor Food Inspiration over Hotel Jakarta:

‘Vanaf het moment dat je binnenkomt, voel je onmiddellijk de tropical vibes en waan je je in zonniger oorden. De lobby, met daarin Café Jakarta, heeft een subtropische binnentuin met metershoge palmen en planten uit Azië. Het interieur is adembenemend. Overal zie je hout, hout en nog meer hout, gecombineerd met een mix van zachte stoffen en rustige kleuren. Er is gebruik gemaakt van veel natuurlijke materialen, die oersterk zijn en hergebruikt kunnen worden.'

'Na een dagje struinen door Amsterdam waren wij helemaal toe aan de Indonesische rijsttafel van Café Jakarta, de absolute hardloper van het restaurant. Ook hier smelten twee werelden samen. Chefs met sterrenervaring zorgen hier voor een culinaire blend van Indonesische invloeden en de Franse keuken. Het is heerlijk genieten van authentieke Indonesische gerechten met verrassende fusions.’

Lees hier verder: Alles klopt bij Hotel Jakarta in Amsterdam »