De Nederlandse consument eet steeds bewuster, toch groeit het aantal fastfoodrestaurants nog steeds hard. Begin 2024 telde Nederland 19.000 van dit soort eetgelegenheden. Dat is ruim de helft meer dan tien jaar geleden, zo meldt het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS).

Tot de CBS-definitie van ‘fastfoodrestraurants’ behoren niet alleen de honderden vestigingen van formules als McDonald’s, KFC en Burger King, maar ook cafetaria’s, broodjeszaken, eetkramen en ijssalons. 

In 2014 telde Nederland ruim 12,5 duizend fastfoodrestaurants

In totaal telt Nederland 37.800 duizend plekken om te eten. Daarvan zijn iets meer dan de helft fastfoodrestaurants. Dat zijn er 19.000. Er zijn in ons land meer fastfoodzaken dan traditionele restaurants. In 2014 was dat nog andersom. 

20% in de vier grote steden

De meeste fastfoodrestaurants zijn te vinden in gemeenten waar veel mensen wonen. Zo zijn de vier grote steden samen goed voor bijna 20% van alle fastfoodzaken. 

Aantal fastfoodrestaurants in de vier grote steden:

  • Amsterdam: 1.560

  • Rotterdam: 920

  • Den Haag: 785

  • Utrecht: 450

Aantal fastfoodrestaurants per inwoner

Gemiddeld is er per duizend inwoners in Nederland iets meer dan één fastfoodrestaurant. In gemeenten waar veel toeristen komen zijn meer fastfoodrestaurants. Vooral aan de Noordzeekust is op veel plekken fastfood te krijgen. Op de Waddeneilanden is – vanwege het toerisme – per duizend inwoners het grootste aantal van dit soort eetgelegenheden.

Ook in Zeeuwse gemeenten aan de kust en in Zandvoort zijn er in verhouding veel fastfoodrestaurants. Dat geldt ook voor de gemeente Baarle-Nassau en voor Valkenburg aan de Geul in Zuid-Limburg.

Onder het landelijk gemiddelde

In het oosten en noordoosten van het land is het aantal fastfoodzaken per inwoner lager dan gemiddeld in Nederland. In Staphorst is het aantal in verhouding het laagst: daar is één vestiging per 3.000 inwoners. Dat is ongeveer drie keer zo weinig als het landelijk gemiddelde.

Branchedeskundigen verkondigen al langer dat, naar Amerikaans voorbeeld, ‘de hele Nederlandse horeca fastfood wordt’. Of anders wel ‘fastcasual’. Ubel Zuidervelt, expert op het gebied van frituurcultuur en fastfood, schreef eerder: “Snelle horeca groeit in ons land al zeker een halve eeuw. Vooral sinds de kredietcrisis is het stedelijke horecabeeld met tussenspurten nog sneller veranderd. Nieuwe eetgelegenheden zijn bijna zonder uitzondering fastfoodzaakjes of fastcasual-restaurants. Die laatste groep nieuwkomers wordt bij menige branche-inventarisatie overigens nog regelmatig geschaard onder de 'gewone restaurants'.

Kanttekening bij cijfers

Jos Klerx, sectormanager horeca, recreatie en toerisme bij Rabobank, plaatst wel een kanttekening bij de cijfers van het CBS. "Goed is om te benoemen in welke categorie deze groei heeft plaatsgevonden. Op basis van data van Locatus kan je de conclusie trekken dat met name het aantal bezorg- en afhaalrestaurants fors is toegenomen, dit aantal verdubbelde bijna met 2264 locaties. Al met al is wel duidelijk dat de fastfoodcategorie die inzet op de gemaksconsument, fors harder groeit dan de traditionele horeca."

Groot verschil tussen reguliere restaurants en fastfoodbedrijven is dat de verblijfstijd beduidend korter is dan bij fastcasualrestaurant. De gemiddelde besteding ligt bovendien doorgaans lager en bij fastfood is meestal sprake van zelfbediening. Het meest zichtbare onderscheid is misschien wel de serveerwijze van de gerechten. Fastfood wordt vrijwel altijd geserveerd opdisposables,bij fastcacualrestaurants gebeurt dat op servies.

Lees ook: 7 strategische stappen van Kwalitaria, de grootste cafetariaformule van ons land »