Mike Boks, general manager van foodformule STACH, zei onlangs in een interview met Food Inspiration: “Vegan moet je niet te veel zeggen, dat moet je gewoon doen.” Dat lijkt ook de algemene tendens te zijn tijdens de 2023 editie van Gastvrij Rotterdam. Veel standhouders presenteren er vega(n) producten, zonder daar expliciet de nadruk op te leggen. Een grote verandering ten opzichte van eerdere edities van Gastvrij Rotterdam (of Horecava, of BBB, of Horecabeurs Goes), waar je vaak zag dat producenten juist uitschreeuwden dat hun nieuwste innovatie 100% vegan was, terwijl de smaak soms nog te wensen overliet.

Vegan en vegetarisch zitten in het verdomhoekje, schreef Hans Steenbergen laatst al. De vegan-hype lijkt voorbij. Consumenten zijn het zat om altijd maar de bewuste keuze te moeten maken, terwijl die keuze in veel gevallen niet de lekkerdere keuze is. Producenten zien dat het nadrukkelijk promoten van een vegan-productlijn niet altijd de verwachte vruchten afwerpt. Restaurateurs zetten enige tijd geleden met veel enthousiasme (extra) vega gerechten op hun menukaarten - aangeduid met een grote groene V. Inmiddels zijn veel van die gerechten alweer van het menu af. ‘Loopt niet’, is hun conclusie.

Vraag naar plant-based neemt toe

Toch is het niet zo dat minder plant-based gaan eten. Sterker nog: het marktaandeel van plantaardige zuivel en vleesvervangers neemt toe, terwijl de hoeveelheid vlees die we bij de supermarkt kopen afneemt (Bron: ProVeg). Dat komt enerzijds doordat steeds meer mensen zo nu en dan vleesopvolgers proberen, en anderzijds doordat het assortiment steeds breder, beter en gezonder wordt. Ook wordt vega niet meer zo vega gepromoot, maar gewoon als een innovatief product. En daar blijken consumenten uiteindelijk veel meer interesse in te hebben dan in ‘een alternatief met een V-tje’.

Rootzz of Nature op Gastvrij Rotterdam

Plantaardige innovaties op Gastvrij Rotterdam

Waar de vega-innovaties op de beurs vorig jaar nog vooral bestonden uit gefrituurde kaassnacks en kaasbitterballen, is er nu een ruim aanbod te zien en te proeven van vleesopvolgers op basis van groenten en fruit. Of het nou aubergine is of jackfruit, biet of bloemkool, paddenstoel of tomaat. Foodinnovators weten er producten mee te maken die echt goed smaken en weliswaar vega zijn, maar niet zo worden gepromoot. Sommige van hen staan in het speciaal daarvoor bestemde Vegan Taste Lab, maar sommige - bewust - ook juist niet.

Een selectie van plant-based innovaties gepresenteerd op Gastvrij Rotterdam:

  • Purple Pride: shoarma gemaakt van geroosterde en gekruide reepjes aubergine

  • Rootzz of Nature: rendang, balletjes en burgers op basis van jackfruit

  • Le Frique: de vegan frikandellen van Le Frique zijn ook gemaakt van jackfruit

  • Bieterbal: niet nieuw, want al in 2015 gelanceerd, maar nog steeds een fantastisch product: de bitterbal waarin het vlees vervangen is door gefermenteerde biet

  • SNACKWITHBENEFITS: snacks op basis van afgekeurde groenten zoals oesterzwammen, bloemkool en mais

  • Zwamcijsje: de naam zegt het al: het traditionele saucijzenbroodje maar dan gevuld met paddenstoelen

  • De Nieuwe Keuken: gebruikt oesterzwammen als basis voor hun shoarma

  • Funk Gilde: maakt snacks met behulp van de fermentatie. De kimchikroket bevat gefermenteerde kool, in de salto variant zitten gefermenteerde tomaten.

Met dit soort productinnovaties zijn alle plant-forward-denkers en eiwittransitie-aanhangers waarschijnlijk helemaal gelukkig: focus op smaak, plant-based als basis, einde discussie.

Dames van De Nieuwe Keuken in de stand van Bidfood op Gastvrij Rotterdam

4 vleesopvolgers met veel potentie

Innonvaties waar ondertussen druk aan gewerkt en in geïnvesteerd wordt, en die ongetwijfeld binnenkort op beurzen gezien en geproefd kunnen worden:

  1. Hybride producten zijn dan weliswaar niet 100% vleesvrij, maar verlagen het aandeel vlees. Ze komen qua smaak en structuur het meest in de buurt van vlees omdat ze daadwerkelijk vlees bevatten. In deze producten is een deel van de dierlijke eiwitten vervangen door plantaardige vervangers.

  2. Het Brits-Amerikaans-Nederlandse bedrijf Moolec Science is bezig met de ontwikkeling van een revolutie op dit gebied. Het bedrijf ontwikkelt sojabonen die varkenseiwitten bevatten, en mais met spiereiwit van runderen. In het DNA van de planten bouwen de producenten genetische instructies voor dierlijke eiwitten in. Moleculaire landbouw heet deze nieuwe tak van sport die nu nog klein is, maar een flink potentieel heeft.

  3. Een andere productiemethode waarin volop wordt geïnvesteerd, is de ontwikkeling van vleesopvolgers die geproduceerd worden op basis van mycoproteïne, een eiwit afkomstig uit schimmels, dat door middel van precisie-fermentatie uit graan wordt verkregen. Onlangs werd € 40 miljoen geïnvesteerd in Enough, een Schotse producent van vis-, vlees- en zuivelvervangers met onder andere een fabriek in Zeeland. Het bedrijf produceert deze mycoproteïne.

  4. Bij kweekvlees wordt in een laboratorium vlees gekweekt uit dierlijke stamcellen. Er wordt volop geïnvesteerd. De regelgeving laat grootschalige uitrol nog niet toe, maar eind 2023 mogen in Nederland de eerste gekweekte burgers op kleine schaal geproefd worden.  De potentie is enorm, en de verwachting ook. In 2024 moet in Nederland de eerste kweekvleesboerderij ter wereld geopend worden vanuit Stichting RESPECTfarms, ondersteund door onder meer de Maastrichtse kweekvleesproducent Mosa Meat.

Deze week schreven diverse oud-Eurocommissarissen en honderden wetenschappers een brief aan EU-voorzitter Ursula von der Leyen. Ze willen dat Brussel in de komende jaren 25 miljard euro investeert in voedseltechnologieën als kweekvlees en precisie-fermentatie. Volgens hen zijn landen als Singapore en de Verenigde Staten op dat gebied al veel verder. Ze vrezen dat Europa achterop gaat lopen in de eiwittransitie als EU-investeringen uitblijven.